విర్భావితసహజైకజ్ఞాయకభావత్వాత్ ప్రద్యోతమానైకజ్ఞాయకభావం తమనుభవన్తి . తదత్ర యే భూతార్థమాశ్రయన్తి త ఏవ సమ్యక్ పశ్యన్తః సమ్యగ్దృష్టయో భవన్తి, న పునరన్యే, కతకస్థానీయత్వాత్ శుద్ధనయస్య . అతః ప్రత్యగాత్మదర్శిభిర్వ్యవహారనయో నానుసర్తవ్యః .

అథ చ కేషాంచిత్కదాచిత్సోపి ప్రయోజనవాన్ . యతః — జ్ఞాయకభావత్వకే కారణ ఉసే (ఆత్మాకో) జిసమేం ఏక జ్ఞాయకభావ ప్రకాశమాన హై ఐసా అనుభవ కరతే హైం . యహాఁ, శుద్ధనయ కతకఫలకే స్థాన పర హై, ఇసలియే జో శుద్ధనయకా ఆశ్రయ లేతే హైం వే హీ సమ్యక్ అవలోకన కరనేసే సమ్యగ్దృష్టి హైం, దూసరే (జో అశుద్ధనయకా సర్వథా ఆశ్రయ లేతే హైం వే) సమ్యగ్దృష్టి నహీం హైం . ఇసలియే కర్మోంసే భిన్న ఆత్మాకే దేఖనేవాలోంకో వ్యవహారనయ అనుసరణ కరనే యోగ్య నహీం హై .

భావార్థ : — యహాఁ వ్యవహారనయకో అభూతార్థ ఔర శుద్ధనయకో భూతార్థ కహా హై . జిసకా విషయ విద్యమాన న హో, అసత్యార్థ హో, ఉసే అభూతార్థ కహతే హైం . వ్యవహారనయకో అభూతార్థ కహనేకా ఆశయ యహ హై కి — శుద్ధనయకా విషయ అభేద ఏకాకారరూప నిత్య ద్రవ్య హై, ఉసకీ దృష్టిమేం భేద దిఖాఈ నహీం దేతా; ఇసలిఏ ఉసకీ దృష్టిమేం భేద అవిద్యమాన, అసత్యార్థ హీ కహనా చాహిఏ . ఐసా న సమఝనా చాహిఏ కి భేదరూప కోఈ వస్తు హీ నహీం హై . యది ఐసా మానా జాయే తో జైసే వేదాన్తమతవాలే భేదరూప అనిత్యకో దేఖకర అవస్తు మాయాస్వరూప కహతే హైం ఔర సర్వవ్యాపక ఏక అభేద నిత్య శుద్ధబ్రహ్మకో వస్తు కహతే హైం వైసా సిద్ధ హో ఔర ఉససే సర్వథా ఏకాన్త శుద్ధనయకే పక్షరూప మిథ్యాదృష్టికా హీ ప్రసంగ ఆయే . ఇసలిఏ యహాఁ ఐసా సమఝనా చాహిఏ కి జినవాణీ స్యాద్వాదరూప హై, వహ ప్రయోజనవశ నయకో ముఖ్య-గౌణ కరకే కహతీ హై . ప్రాణియోంకో భేదరూప వ్యవహారకా పక్ష తో అనాది కాలసే హీ హై ఔర ఇసకా ఉపదేశ భీ బహుధా సర్వ ప్రాణీ పరస్పర కరతే హైం . ఔర జినవాణీమేం వ్యవహారకా ఉపదేశ శుద్ధనయకా హస్తావలమ్బ (సహాయక) జానకర బహుత కియా హై; కిన్తు ఉసకా ఫల సంసార హీ హై . శుద్ధనయకా పక్ష తో కభీ ఆయా నహీం ఔర ఉసకా ఉపదేశ భీ విరల హై — వహ కహీం కహీం పాయా జాతా హై . ఇసలియే ఉపకారీ శ్రీగురునే శుద్ధనయకే గ్రహణకా ఫల మోక్ష జానకర ఉసకా ఉపదేశ ప్రధానతాసే దియా హై కి — ‘‘శుద్ధనయ భూతార్థ హై, సత్యార్థ హై; ఇసకా ఆశ్రయ లేనేసే సమ్యగ్దృష్టి హో సకతా హై; ఇసే జానే బినా జబ తక జీవ వ్యవహారమేం మగ్న హై తబ తక ఆత్మాకే జ్ఞానశ్రద్ధానరూప నిశ్చయ సమ్యక్త్వ నహీం హో సకతా .’’ ఐసా ఆశయ సమఝనా చాహిఏ ..౧౧..

అబ, ‘‘యహ వ్యవహారనయ భీ కిసీ కిసీకో కిసీ కాల ప్రయోజనవాన హై, సర్వథా నిషేధ కరనే యోగ్య నహీం హై; ఇసలియే ఉసకా ఉపదేశ హై’’ యహ కహతే హైం : —

౨౪