మమైతత్పూర్వమాసీన్నైతస్యాహం పూర్వమాసం మమాహం పూర్వమాసమేతస్యైతత్పూర్వమాసీత్, న మమైతత్పునర్భవిష్యతి నైతస్యాహం పునర్భవిష్యామి మమాహం పునర్భవిష్యామ్యేతస్యైతత్పునర్భవిష్యతీతి స్వద్రవ్య ఏవ సద్భూతాత్మవికల్పస్య ప్రతిబుద్ధలక్షణస్య భావాత్ .
రసయతు రసికానాం రోచనం జ్ఞానముద్యత్ .
కిల కలయతి కాలే క్వాపి తాదాత్మ్యవృత్తిమ్ ..౨౨..
— ఇసప్రకార జైసే కిసీకో అగ్నిమేం హీ సత్యార్థ అగ్నికా వికల్ప హో సో ప్రతిబుద్ధకా లక్షణ హై, ఇసీప్రకార ‘‘మైం యహ పరద్రవ్య నహీం హూఁ, యహ పరద్రవ్య ముఝస్వరూప నహీం హై, — మైం తో మైం హీ హూఁ, పరద్రవ్య హై వహ పరద్రవ్య హీ హై; మేరా యహ పరద్రవ్య నహీం, ఇస పరద్రవ్యకా మైం నహీం థా, — మేరా హీ మైం హూఁ, పరద్రవ్యకా పరద్రవ్య హై; యహ పరద్రవ్య మేరా పహలే నహీం థా, ఇస పరద్రవ్యకా మైం పహలే నహీం థా, — మేరా మైం హీ పహలే థా, పరద్రవ్యకా పరద్రవ్య పహలే థా; యహ పరద్రవ్య మేరా భవిష్యమేం నహీం హోగా, ఇసకా మైం భవిష్యమేం నహీం హోఊఁగా, — మైం అపనా హీ భవిష్యమేం హోఊఁగా, ఇస (పరద్రవ్య)కా యహ (పరద్రవ్య) భవిష్యమేం హోగా’’ . — ఐసా జో స్వద్రవ్యమేం హీ సత్యార్థ ఆత్మవికల్ప హోతా హై వహీ ప్రతిబుద్ధ(జ్ఞానీ)కా లక్షణ హై, ఇససే జ్ఞానీ పహిచానా జాతా హై .
భావార్థ : — జో పరద్రవ్యమేం ఆత్మాకా వికల్ప కరతా హై వహ తో అజ్ఞానీ హై ఔర జో అపనే ఆత్మాకో హీ అపనా మానతా హై వహ జ్ఞానీ హై — యహ అగ్ని-ఈంధనకే దృష్టాన్తసే దృఢ కియా హై ..౨౦సే౨౨..
అబ ఇస అర్థకా కలశరూప కావ్య కహతే హైం : —
శ్లోకార్థ : — [జగత్ ] జగత్ అర్థాత్ జగత్కే జీవో ! [ఆజన్మలీఢం మోహమ్ ] అనాది సంసారసే లేకర ఆజ తక అనుభవ కియే గయే మోహకో [ఇదానీం త్యజతు ] అబ తో ఛోడో ఔర [రసికానాం రోచనం ] రసిక జనోంకో రుచికర, [ఉద్యత్ జ్ఞానమ్ ] ఉదయ హుఆ జో జ్ఞాన ఉసకా [రసయతు ] ఆస్వాదన కరో; క్యోంకి [ఇహ ] ఇస లోకమేం [ఆత్మా ] ఆత్మా [కిల ] వాస్తవమేం [కథమ్ అపి ] కిసీప్రకార భీ [అనాత్మనా సాకమ్ ] అనాత్మా(పరద్రవ్య)కే సాథ [క్వ అపి కాలే ] కదాపి [తాదాత్మ్యవృత్తిమ్ కలయతి న ] తాదాత్మ్యవృత్తి (ఏకత్వ)కో ప్రాప్త నహీం హోతా, క్యోంకి [ఏకః ] ఆత్మా ఏక హై వహ అన్య ద్రవ్యకే సాథ ఏకతారూప నహీం హోతా
భావార్థ : — ఆత్మా పరద్రవ్యకే సాథ కిసీప్రకార కిసీ సమయ ఏకతాకే భావకో ప్రాప్త నహీం