Samaysar Kalash Tika-Gujarati (Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 11 of 291

 

( ९ )

नथी; स्वात्मकल्याणनी प्राप्ति परद्रव्य, परद्रव्यना भावो अने परना संबंधे थता पोताना विकारी भावोथी पण भिन्न, पोताना त्रिकाळी शुद्ध ज्ञानानंदस्वभावी अभेद आत्माना सहज आस्वादथी थाय छे;एवा समयसार-कलशमां संक्षिप्तरूपे भरेला भाव आ टीकामां अनेक स्थळे विस्तारपूर्वक अत्यंत स्पष्टताथी व्यक्त करवामां आव्या छे. समयसार-कलशमां गूढपणे भरेला आध्यात्मिक भावोने सुग्राह्य थाय ए रीते विस्तारीने खुल्ला करे छे ते आ टीकानी एक विशिष्टता छे. समयसार-कलशनो जे प्रधान सूर परथी, विकारथी अने अपूर्णताथी तथा भेदभावोथी रहित पोताना त्रिकाळी, शुद्ध, चिदानंदमय, भिन्न, निर्विकार, आपूर्ण अने अभेद आत्मानुं यथार्थ स्वरूप हृदयगत करावीने तेनो साक्षात् अतीन्द्रिय अनुभव कराववानो छे, ते प्रयोजनने पार पाडवामां सहायक थवा माटे आ टीकामां टीकाकार विद्वाने मूळ ग्रंथ साथे सुसंगत अनेक विषयोनुं पोतानी सरळ, रोचक अने जोरदार शैलीथी सुंदर प्रतिपादन कर्युं छे.

टीकाकार पंडितजीए प्रत्येक श्लोकनी टीकामां प्रायः दरेक खंडान्वयनो मर्मभर्यो अर्थ खोल्या पछी टूंका टूंका भावार्थमां तेनो अनुभवप्रधान संक्षिप्त सार भरीने विवक्षित विषयने आत्मसात् करावी आप्यो छे. तेमां पण व्यवहारने माटे अभूतार्थ, असत्यार्थ अने गौण एवा शब्दो वापरवाने बदले ‘जूठो’ एवा जोरदार शब्दनो अनेक स्थळे उपयोग करीने तेमणे व्यवहारनी हेयता सचोटपणे व्यक्त करी छे.

वळी टीकामां, जीवने आत्मकल्याणना वास्तविक उपायभूत सम्यग्दर्शन, सम्यग्ज्ञान अने सम्यक्चारित्रनुं तथा तेना विषयभूत जीवादि नव तत्त्व वगेरेनुं भूतार्थनयथी सरळ भाषामां एवुं सुंदर स्पष्टीकरण कर्युं छे के जेथी कोई तेनो ढीलो-पोचो अथवा बीजो विपरीत अर्थ करी ज न शके.

सम्यग्दर्शन धर्मनुं मूळ होवा छतां, तेना अभावे बीजुं बधुं व्यर्थ होवा छतां, सम्यग्दर्शनना अर्थ विषे जीवोने घणी भ्रान्ति प्रवर्ते छे अने तेना घणा ढीला विपरीत अर्थो करवामां आवे छे. कोई जैनधर्मनी कुळपरंपरागत श्रद्धाने, कोई देव-गुरु-धर्मनां बाह्य लक्षणोनी श्रद्धाने अने कोई जीवादि नवतत्त्वनी अभूतार्थनयानुसारी श्रद्धाने सम्यग्दर्शन माने छे. खरेखर तो समयसार-कलशमां आचार्यदेवे वर्णव्या प्रमाणे नव तत्त्वनी भूतार्थनयानुसारी श्रद्धा, के जे श्रद्धा शुद्धात्मानुभूतिपूर्वक होय छे ते ज, सम्यग्दर्शन छे. टीकानी आ मूळभूत वातने स्पष्ट करवा पंडितजीए ठेकठेकाणे सम्यग्दर्शनने ‘‘शुद्ध चेतनामात्र वस्तुस्वरूपनो आस्वाद’’, ‘‘शुद्ध स्वरूपनो अनुभव’’, ‘‘समस्त संकल्पविकल्पथी रहित वस्तुस्वरूपनो अनुभव’’ अने ‘‘शुद्ध जीववस्तुनो प्रत्यक्षपणे अनुभव’’एम गायुं छे. ते ज वातने पंडितजीए आ टीकामां अन्यत्र अनेक स्थळे स्फुट करी छे. जेम केछठ्ठा