kahAnajainashAstramALA ]
mithyAdraShTi jIvane (कर्तृकर्मत्वं) kartApaNun-karmapaNun (जातु) sarva kAL (न नश्यति) maTatun nathI, kAraN ke ‘‘परं विकल्पकः कर्ता, केवलम् विकल्पः कर्म’’ (विकल्पकः) vibhAv- mithyAtva-pariNAme pariNamyo chhe je jIv (परं) te ja mAtra (कर्ता) je bhAvarUp pariName teno kartA avashya thAy chhe; (विकल्पः) mithyAtva-rAgAdirUp ashuddha chetanapariNAm (केवलम्) te ja mAtra (क र्म) jIvanun kArya jANavun. bhAvArtha Am chhe – koI em mAnashe ke jIvadravya sadAy akartA chhe; tenun Am samAdhAn chhe ke jeTalo kAL jIvano samyaktvaguN pragaT thato nathI teTalo kAL jIv mithyAdraShTi chhe; mithyAdraShTi hoy to ashuddha pariNAmano kartA thAy chhe, parantu jyAre samyakatvaguN pragaT thAy chhe tyAre ashuddha pariNAm maTe chhe, tyAre ashuddha pariNAmano kartA thato nathI. 50 – 95.
यस्तु वेत्ति स तु वेत्ति केवलम् ।
यस्तु वेत्ति न करोति स क्वचित् ।।५१-९६।।
khanDAnvay sahit artha — A avasare, samyagdraShTi jIvano ane mithyAdraShTi jIvano pariNAmabhed ghaNo chhe te kahe chhe – ‘‘यः करोति सः केवलं करोति’’ (यः) je koI mithyAdraShTi jIv (करोति) mithyAtva-rAgAdi pariNAmarUp pariName chhe (सः केवलं करोति) te tevA ja pariNAmano kartA thAy chhe; ‘‘तु यः वेत्ति’’ je koI samyagdraShTi jIv shuddhasvarUpanA anubhavarUp pariName chhe ‘‘सः केवलम् वेत्ति’’ te jIv te gnAnapariNAmarUp chhe, tethI kevaL gnAtA chhe, kartA nathI. ‘‘यः करोति सः क्वचित् न वेत्ति’’ je koI mithyAdraShTi jIv mithyAtva-rAgAdirUp pariName chhe te shuddhasvarUpano anubhavanashIl ek ja kALe to nathI hoto; ‘‘यः तु वेत्ति सः क्वचित् न करोति’’ je koI samyagdraShTi jIv shuddhasvarUpane anubhave chhe te jIv mithyAtva-rAgAdi bhAvano pariNamanashIl nathI hoto. bhAvArtha Am chhe ke – samyaktva ane mithyAtvanA pariNAm paraspar viruddha chhe. jem sUryano prakAsh hotAn