112
त्याज्यः शुद्धनयो न जातु कृतिभिः सर्वंकषः कर्मणाम् ।
पूर्णं ज्ञानघनौघमेकमचलं पश्यन्ति शान्तं महः ।।११-१२३।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘कृतिभिः जातु शुद्धनयः त्याज्यः न हि’’ (कृतिभिः) samyagdraShTi jIvo dvArA (जातु) sUkShmakALamAtra paN (शुद्धनयः) shuddhanay arthAt shuddha chaitanyamAtravastuno anubhav (त्याज्यः न हि) vismaraN yogya nathI. kevo chhe shuddhanay? ‘‘बोधे धृतिं निबध्नन्’’ (बोधे) bodhamAn arthAt AtmasvarUpamAn (धृतिं) atIndriy sukhasvarUp pariNatine (निबध्नन्) pariNamAve chhe. kevo chhe bodh? ‘‘धीरोदारमहिम्नि’’ (धीर) shAshvatI, (उदार) dhArApravAharUp pariNamanashIl chhe (महिमा) moTap jenI, evo chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘अनादिनिधने’’ (अनादि) nathI Adi, (अनिधने) nathI ant jeno, evo chhe. vaLI kevo chhe shuddhanay? ‘‘कर्मणाम् सर्वंकषः’’ (कर्मणाम्) gnAnAvaraNAdi pudgalakarmapinDano athavA rAg-dveSh-moharUp ashuddha pariNAmono (सर्वंकषः) mULathI kShayakaraNashIl chhe. ‘‘तत्रस्थाः शान्तं महः पश्यन्ति’’ (तत्रस्थाः) shuddhasvarUp-anubhavamAn magna chhe je jIv, teo (शान्तं) sarva upAdhithI rahit evA (महः) chaitanyadravyane (पश्यन्ति) pratyakShapaNe pAme chhe. bhAvArtha Am chhe ke paramAtmapadane prApta thAy chhe. kevun chhe chaitanyadravya? ‘‘पूर्णं’’ asankhyAt pradeshe gnAnarUpe birAjamAn chhe. vaLI kevun chhe? ‘‘ज्ञानघनौघम्’’ chetanAguNano punj chhe. vaLI kevun chhe? ‘‘एकम्’’ samasta vikalpathI rahit nirvikalpa vastumAtra chhe. vaLI kevun chhe? ‘‘अचलं’’ karmano sanyog maTavAthI nishchal chhe. shun karIne AvA svarUpanI prApti thAy chhe? ‘‘स्वमरीचिचक्रम् अचिरात् संहृत्य’’ (स्वमरीचिचक्रम्) svamarIchichakrano arthAt jUTh chhe, bhram chhe je karmanI sAmagrI indriy, sharIr, rAgAdimAn Atmabuddhi, teno (अचिरात्) tatkALamAtra (संहृत्य) vinAsh karIne. kevun chhe marIchichakra? ‘‘बहिः निर्यत्’’ anAtmapadArthomAn bhame chhe. bhAvArtha Am chhe ke — paramAtmapadanI prApti thatAn samasta vikalpa maTe chhe. 11 – 123.