kahAnajainashAstramALA ]
सामान्यतः स्वपरयोरविवेकहेतुम् ।
भूयस्तमेव परिहर्त्तुमयं प्रवृत्तः ।।१३-१४५।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘अधुना अयं भूयः प्रवृत्तः’’ (अधुना) ahInthI Arambh karIne (अयं) granthanA kartA (भूयः प्रवृत्तः) k kvisheSh kahevAno udyam kare chhe. kevA chhe granthanA kartA? ‘‘अज्ञानम् उज्झितुमना’’ (अज्ञानम्) jIvanI ane karmanI ekatvabuddhirUp mithyAtvabhAv (उज्झितुमना) kaI rIte chhUTe evo chhe abhiprAy jemano, evA chhe. shun kahevA chAhe chhe? ‘‘तम् एव विशेषात् परिहर्तुम्’’ (तम् एव) jeTalo paradravyarUp parigrah chhe tene (विशेषात् परिहर्तुम्) bhinna bhinna nAmonAn vivaraN sahit chhoDavAne mATe athavA chhoDAvavAne mATe. ahIn sudhI kahyun te shun kahyun? ‘‘इत्थं समस्तम् एव परिग्रहम् सामान्यतः अपास्य’’ (इत्थं) ahIn sudhI je kAI kahyun te em kahyun ke (समस्तम् एव परिग्रहम्) jeTalI pudgalakarmanI upAdhirUp sAmagrI, teno (सामान्यतः अपास्य) sAmAnyapaNe tyAg kahyo arthAt je kAI paradravya sAmagrI chhe te tyAjya chhe em kahIne paradravyano tyAg kahyo. have visheSharUp kahe chhe. visheShArtha Am chhe ke — jeTalun paradravya teTalun tyAjya chhe em kahyun. have (kahe chhe ke) krodh paradravya chhe tethI tyAjya chhe, mAn paradravya chhe tethI tyAjya chhe, ityAdi; bhojan paradravya chhe tethI tyAjya chhe, pANI pIvun paradravya chhe tethI tyAjya chhe. kevo chhe paradravyaparigrah? ‘‘स्वपरयोः अविवेकहेतुम्’’ (स्व) shuddha chidrUpamAtra vastu ane (परयोः) dravyakarma-bhAvakarma-nokarma, temanA (अविवेक) ekatvarUp sanskAranun (हेतुम्) kAraN chhe. bhAvArtha Am chhe ke — mithyAdraShTi jIvane jIv-karmamAn ekatvabuddhi chhe tethI mithyAdraShTine paradravyano parigrah ghaTe chhe; samyagdraShTi jIvane bhedabuddhi chhe tethI paradravyano parigrah ghaTato nathI. Avo artha ahInthI sharU karIne kahevAmAn Avashe. 13 – 145.