kahAnajainashAstramALA ]

draDh kare chhe — ‘‘चेत् जगति चेतना अद्वैता अपि तत् द्रग्ज्ञप्तिरूपं त्यजेत् सा अस्तित्वम् एव त्यजेत्’’ (चेत्) jo em chhe ke (जगति) trailokyavartI jIvomAn pragaT chhe evI (चेतना) svaparagrAhak shakti, [kevI chhe?] (अद्वैता अपि) ek-prakAsharUp chhe tathApi (द्रग्ज्ञप्तिरूपं त्यजेत्) darshanarUp chetanA, gnAnarUp chetanA – evAn be nAmone chhoDe, to temAn traN doSh Upaje. pratham doSh Avo — ‘‘सा अस्तित्वम् एव त्यजेत्’’ (सा) te chetanA (अस्तित्वम् एव त्यजेत्) potAnA sattvane avashya chhoDe. bhAvArtha Am chhe ke chetanA sattva nathI evo bhAv prApta thAy. shA kAraNathI? ‘‘सामान्यविशेषरूपविरहात् (सामान्य) sattAmAtra ane (विशेष) paryAyarUp, temanA (विरहात्) rahitapaNAnA kAraNe. bhAvArtha Am chhe ke jem samasta jIvAdi vastu sattvarUp chhe, te ja sattva paryAyarUp chhe, tem chetanA anAdinidhan sattAsvarUp vastumAtra nirvikalpa chhe tethI chetanAnun darshan evun nAm kahevAy chhe; jethI samasta gney vastune grahaN kare chhe, je te gneyAkArarUpe pariName chhe — gneyAkArarUp pariNaman chetanAno paryAy chhe te- rUpe pariName chhe — tethI chetanAnun gnAn evun nAm chhe. AvI be avasthAone chhoDe to chetanA vastu nathI evI pratIti Upaje. ahIn koI AshankA karashe ke chetanA na rahe to nahIn raho, jIvadravya to vidyamAn chhe? uttar Am chhe ke chetanAmAtra dvArA jIvadravya sAdhyun chhe, tethI te chetanA siddha thayA vinA jIvadravya paN siddha thashe nahi; athavA jo siddha thashe to te pudgaladravyanI mAphak achetan siddha thashe, chetan siddha nahi thAy. e ja artha kahe chhe bIjo doSh Avo — ‘‘तत्त्यागे चितः अपि जडता भवति’’ (तत्त्यागे) chetanAno abhAv thatAn (चितः अपि) jIvadravyane paN (जडता भवति) pudgaladravyanI mAphak jaDapaNun Ave arthAt jIvadravya paN achetan chhe evI pratIti Upaje. ‘‘च’’ trIjo doSh Avo ke — ‘‘व्यापकात् विना व्याप्यः आत्मा अन्तम् उपैति’’ (व्यापकात् विना) chetanAguNano abhAv thatAn (व्याप्यः आत्मा) chetanAguNamAtra chhe je jIvadravya te (अन्तम् उपैति) nAshane pAme arthAt mULathI jIvadravya nathI evI pratIti paN Upaje. — AvA traN doSh moTA doSh chhe. AvA doShothI je koI bhay pAme chhe teNe em mAnavun joIe ke chetanA darshan-gnAn evAn be nAme – sangnAe birAjamAn chhe. Avo anubhav samyaktva chhe. 4-183.