kahAnajainashAstramALA ]
‘‘आत्मनः कर्तृतां क्षिप्त्वा’’ (आत्मनः) jIvane (कर्तृतां) potAnA rAgAdi ashuddha bhAvonun kartApaNun (क्षिप्त्वा) sarvathA maTADIne ( – nahIn mAnIne) krodh kare chhe. vaLI kevun mAne chhe? ‘‘कर्म एव कर्तृ इति प्रवितर्क्य’’ (कर्म एव) ekalo gnAnAvaraNAdi karmapinD (कर्तृ) rAgAdi ashuddha pariNAmono potAmAn vyApya-vyApakarUp thaIne kartA chhe (इति प्रवितर्क्य) evun gADhapaNun kare chhe – pratIti kare chhe. te evI pratIti karatA thakA kevA chhe? ‘‘हतकैः’’ potAnA ghAtak chhe, kem ke mithyAdraShTi chhe. 12-204.
कर्तारं कलयन्तु तं किल सदा भेदावबोधादधः ।
पश्यन्तु च्युतकर्तृभावमचलं ज्ञातारमेकं परम् ।।१३-२०५।।
khanDAnvay sahit artha — em kahyun hatun ke syAdvAdasvarUp dvArA jIvanun svarUp kahIshun. teno uttar chhe — ‘‘अमी आर्हताः अपि पुरुषं अकर्तारम् मा स्पृशन्तु’’ (अमी) vidyamAn je (आर्हताः अपि) jainokta syAdvAdasvarUpane angIkAr kare chhe evA samyagdraShTi jIvo te paN (पुरुषं) jIvadravyane (अकर्तारम्) akartA arthAt rAgAdi ashuddha pariNAmono te sarvathA kartA nathI evun (मा स्पृशन्तु) na angIkAr karo. konI jem? ‘‘सांख्याः इव’’ jem sAnkhyamatavALA jIvane sarvathA akartA mAne chhe tem jaino paN sarvathA akartA na mAno. kevun mAnavAyogya chhe te kahe chhe — ‘‘सदा तं भेदावबोधात् अधः कर्तारं किल कलयन्तु तु ऊर्ध्वं एनं च्युतकर्तृभावम् पश्यन्तु’’ (सदा) sarva kAL dravyanun svarUp evun chhe ke (तं) jIvadravyane, (भेदावबोधात् अधः) shuddhasvarUp- pariNamanarUp samyaktvathI bhraShTa mithyAdraShTi hotun thakun moh-rAg-dveSharUp pariName chhe teTalo kAL, (कर्तारं किल कलयन्तु) kartA avashya mAno arthAt moh-rAg-dveSharUp ashuddha chetanapariNAmano kartA jIv chhe em avashya mAno — pratIti karo. (तु) te ja jIv (ऊर्ध्वं) jyAre mithyAtvapariNAm chhUTIne potAnA shuddhasvarUp samyaktvabhAvarUpe pariName chhe tyAre (एनं च्युतकर्तृभावम्) tene kartApaNA vinAno