kahAnajainashAstramALA ]
khanDAnvay sahit artha — koI AshankA kare chhe ke jainasiddhAntamAn paN em kahyun chhe ke jIv gnAnAvaraNAdi pudgalakarmane kare chhe, bhogave chhe. tenun samAdhAn Am chhe ke — jUThA vyavahArathI kahevA mATe chhe, dravyanun svarUp vichAratAn paradravyano kartA jIv nathI. ‘‘तु यत् वस्तु स्वयम् परिणामिनः अन्यवस्तुनः किञ्चन अपि कुरुते’’ (तु) evI paN kaheNI chhe ke (यत् वस्तु) je koI chetanAlakShaN jIvadravya, (स्वयम् परिणामिनः अन्यवस्तुनः) potAnI pariNAmashaktithI gnAnAvaraNAdirUp pariName chhe evA pudgaladravyanun (किञ्चन अपि कुरुते) kAI kare chhe em kahevun, ‘‘तत् व्यावहारिकद्रशा’’ (तत्) je kAI evo abhiprAy chhe te badho (व्यावहारिकद्रशा) jUThI vyavahAradraShTithI chhe. ‘‘निश्चयात् किम् अपि नास्ति इह मतं’’ (निश्चयात्) vastunun svarUp vichAratAn (किम् अपि नास्ति) evo vichAr – evo abhiprAy kAI nathI; — bhAvArtha Am chhe ke kAI ja vAt nathI, mULathI jUThun chhe; — (इह मतं) evo siddhAnta siddha thayo. 22-214.
नैकद्रव्यगतं चकास्ति किमपि द्रव्यान्तरं जातुचित् ।
किं द्रव्यान्तरचुम्बनाकुलधियस्तत्त्वाच्च्यवन्ते जनाः ।।२३-२१५।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘जनाः तत्त्वात् किं च्यवन्ते’’ (जनाः) jano arthAt samasta sansArI jIvo (तत्त्वात्) ‘jIvavastu sarva kAL shuddhasvarUp chhe, samasta gneyane jANe chhe’ evA anubhavathI (किं च्यवन्ते) kem bhraShTa thAy chhe? bhAvArtha Am chhe ke — vastunun svarUp to pragaT chhe, bhram kem kare chhe? kevA chhe jano? ‘‘द्रव्यान्तरचुम्बनाकुलधियः’’ (द्रव्यान्तर) ‘samasta gneyavastune jANe chhe jIv tethI (चुम्बन) ashuddha thayun chhe jIvadravya’ evun jANIne (आकुलधियः) ‘gneyavastunun jANapaNun kaI rIte chhUTe ke jenA chhUTavAthI jIvadravya shuddha thAy’ evI thaI chhe buddhi jemanI, evA chhe. ‘‘तु’’ tenun samAdhAn Am chhe ke — ‘‘यत् ज्ञानं ज्ञेयम् अवैति तत् अयं शुद्ध- स्वभावोदयः’’ (यत्) je em chhe ke (ज्ञानं ज्ञेयम् अवैति) ‘gnAn gneyane jANe chhe’ evun