206
vidyamAn, (राग) iShTamAn abhilASh ane (द्वेष) aniShTamAn udveg evA (द्वयम्) be jAtinA ashuddha pariNAm (तावत् उदयते) tyAn sudhI thAy chhe ‘‘यावत् ज्ञानं ज्ञानं न भवति’’ (यावत्) jyAn sudhI (ज्ञानं) gnAn arthAt jIvadravya (ज्ञानं न भवति) potAnA shuddhasvarUpanA anubhavarUp pariNamatun nathI; [bhAvArtha Am chhe ke jeTalA kAL sudhI jIv mithyAdraShTi chhe teTalA kAL sudhI rAg-dveSharUp ashuddha pariNaman maTatun nathI.] ‘‘पुनः बोध्यं बोध्यतां यावत् न याति’’ (पुनः) tathA (बोध्यं) gnAnAvaraNAdi karma athavA rAgAdi ashuddha pariNAm (बोध्यतां यावत् न याति) gneyamAtra buddhine prApta thatAn nathI. bhAvArtha Am chhe ke — gnAnAvaraNAdi karma samyagdraShTi jIvane jANavA mATe chhe, koI potAnA karmano uday kArya je te prakAre karavAne samartha nathI. ‘‘तत् ज्ञानं ज्ञानं भवतु’’ (तत्) te kAraNathI (ज्ञानं) gnAn arthAt jIvavastu (ज्ञानं भवतु) shuddha pariNatirUp thaIne shuddhasvarUpanA anubhavasamartha ho. kevun chhe shuddha gnAn? ‘‘न्यक्कृताज्ञानभावं’’ (न्यक्कृत) dUr karI chhe (अज्ञानभावं) mithyAtvabhAvarUp pariNati jeNe evun chhe. Avun thatAn kAryanI prApti kahe chhe — ‘‘येन पूर्णस्वभावः भवति’’ (येन) je shuddha gnAn vaDe (पूर्णस्वभावः भवति) pUrNa svabhAv arthAt jevun dravyanun anantachatuShTayasvarUp chhe tevun pragaT thAy chhe. bhAvArtha Am chhe ke muktipadanI prApti thAy chhe. kevo chhe pUrNa svabhAv arthAt svarUp? ‘‘भावाभावौ तिरयन्’’ chaturgatisambandhI utpAd-vyayane sarvathA dUr karatun thakun jIvanun svarUp pragaT thAy chhe. 25-217.
khanDAnvay sahit artha — ‘‘ततः सम्यग्द्रष्टिः स्फु टं तत्त्वद्रष्टया तौ क्षपयतु’’ (ततः) te kAraNathI (सम्यग्द्रष्टिः) shuddhachaitanya-anubhavashIl jIv, (स्फु टं तत्त्वद्रष्टया) pratyakSharUp chhe je shuddha jIvasvarUpano anubhav tenA vaDe (तौ) rAg-dveSh bannene (क्षपयतु)