kahAnajainashAstramALA ]
mULathI maTADIne dUr karo. ‘‘येन ज्ञानज्योतिः सहजं ज्वलति’’ (येन) je rAg-dveShane maTADavAthI (ज्ञानज्योतिः सहजं ज्वलति) gnAnajyoti arthAt shuddha jIvanun svarUp jevun chhe tevun sahaj pragaT thAy chhe. kevI chhe gnAnajyoti? ‘‘पूर्णाचलार्चिः’’ (पूर्ण) jevo svabhAv chhe evo ane (अचल) sarva kAL potAnA svarUpe chhe evo (अर्चिः) prakAsh chhe jeno, evI chhe. rAg-dveShanun svarUp kahe chhe — ‘‘हि ज्ञानम् अज्ञानभावात् इह रागद्वेषौ भवति’’ (हि) je kAraNathI (ज्ञानम्) jIvadravya (अज्ञानभावात्) anAdi karmasanyogathI pariNamyun chhe vibhAvapariNati – mithyAtvarUp, tene lIdhe (इह) vartamAn sansAr- avasthAmAn (रागद्वेषौ भवति) rAg-dveSharUp ashuddha pariNatie vyApya-vyApakarUp pote pariName chhe. tethI ‘‘तौ वस्तुत्वप्रणिहितद्रशा द्रश्यमानौ न किञ्चित्’’ (तौ) rAg-dveSh banne jAtinA ashuddha pariNAm (वस्तुत्वप्रणिहितद्रशा द्रश्यमानौ) sattAsvarUp draShTithI vichAratAn (न किञ्चित्) kAI vastu nathI. bhAvArtha Am chhe ke jem sattAsvarUp ek jIvadravya vidyamAn chhe tem rAg-dveSh koI dravya nathI, jIvanI vibhAvapariNati chhe. te ja jIv jo potAnA svabhAvarUpe pariName to rAg-dveSh sarvathA maTe. Am thavun sugam chhe, kAI mushkel nathI; ashuddha pariNati maTe chhe, shuddha pariNati thAy chhe. 26-218.
व्यक्तात्यन्तं स्वस्वभावेन यस्मात् ।।२७-२१९।।
khanDAnvay sahit artha — bhAvArtha Am chhe ke, koI em mAne chhe ke jIvano svabhAv rAg-dveSharUpe pariNamavAno nathI, paradravya — gnAnAvaraNAdi karma tathA sharIr-sansAr-bhogasAmagrI — balAtkAre jIvane rAg-dveSharUp pariNamAve chhe. parantu em to nathI, jIvanI vibhAvapariNAmashakti jIvamAn chhe, tethI mithyAtvanA bhramarUpe pariNamatun thakun rAg-dveSharUpe jIvadravya pote pariName chhe, paradravyano kAI sahAro nathI. te kahe chhe — ‘‘किञ्चन अपि अन्यद्द्रव्यं तत्त्वद्रष्टया रागद्वेषोत्पादकं न वीक्ष्यते’’