220
chhe svabhAv? ‘‘स्वरसपरिगतं’’ chetanArasanun nidhAn chhe. vaLI shun karIne? ‘‘कर्मणः च तत्फलात् अत्यन्तं विरतिम् भावयित्वा’’ (कर्मणः) gnAnAvaraNAdi karmathI (च) ane (तत्फलात्) karmanAn phaL sukh-dukhathI (अत्यन्तं) atishayapaNe (विरतिम्) viratine arthAt shuddha svarUpathI bhinna chhe evo anubhav thatAn svAmitvapaNAnA tyAgane (भावयित्वा) bhAvIne arthAt evo sarvathA nishchay karIne; ‘‘अविरतं’’ je prakAre ek samayamAtra khanD na paDe te prakAre sarva kAL. vaLI shun karIne? ‘‘अखिलाज्ञानसञ्चेतनायाः प्रलयनम् प्रस्पष्टं नाटयित्वा’’ sarva moh-rAg-dveSharUp ashuddha pariNatino bhalA prakAre vinAsh karIne. bhAvArtha Am chhe ke — moh-rAg-dveShapariNati vinashe chhe, shuddha gnAnachetanA pragaT thAy chhe, atIndriy sukharUpe jIv pariName chhe; – ATalun kArya jyAre thAy chhe tyAre ekIsAthe ja thAy chhe. 41-233.
विना कृतेरेकमनाकुलं ज्वलत् ।
विवेचितं ज्ञानमिहावतिष्ठते ।।४२-२३४।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘इतः इह ज्ञानम् अवतिष्ठते’’ (इतः) agnAn- chetanAno vinAsh thavA uparAnta (इह) AgAmI sarva kAL (ज्ञानम्) shuddha gnAnamAtra jIvavastu (अवतिष्ठते) birAjamAn pravarte chhe. kevun chhe gnAn ( – gnAnamAtra jIvavastu)? ‘‘विवेचितं’’ sarva kAL samasta paradravyathI bhinna chhe. shA kAraNathI Avun jANyun? ‘‘समस्तवस्तुव्यतिरेकनिश्चयात्’’ (समस्तवस्तु) jeTalI paradravyanI upAdhi chhe tenAthI (व्यतिरेक) sarvathA bhinnarUp evI chhe (निश्चयात्) avashya dravyanI shakti, tenA kAraNe. kevun chhe gnAn? ‘‘एकम्’’ samasta bhed-vikalpathI rahit chhe. vaLI kevun chhe? ‘‘अनाकुलं’’ anAkulatvalakShaN chhe atIndriy sukh, tenA sahit birAjamAn chhe. vaLI kevun chhe? ‘‘ज्वलत्’’ sarva kAL prakAshamAn chhe. Avun kem chhe? ‘‘पदार्थप्रथनावगुण्ठनात् विना’’ (पदार्थ) jeTalA viShay, temano (प्रथना)