kahAnajainashAstramALA ]
paryAyamAtra mAnatAn paryAyamAtra paN sadhAtI nathI; tyAn anek prakAre sAdhan-bAdhan chhe, avasar prApta thaye kahIshun; athavA paryAyarUp mAnyA vinA vastumAtra mAnatAn vastumAtra paN sadhAtI nathI; tyAn paN anek yuktio chhe, avasar prApta thaye kahIshun. te bAbatamAn koI mithyAdraShTi jIv gnAnane paryAyarUp mAne chhe, vasturUp mAnato nathI; evun mAnato thako gnAnane gneyanA sahArAnun mAne chhe. tenA prati samAdhAn Am chhe ke A pramANe to ekAntarUpe gnAn sadhAtun nathI, tethI gnAn potAnA sahArAnun chhe; em kahe chhe — ‘‘
mithyAdraShTi jevun mAne chhe ke gnAn par gneyanA sahArAnun chhe, tyAn evun mAnatAn (ज्ञानं) gnAn arthAt shuddha jIvanI sattA (सीदति) naShTa thAy chhe arthAt astitvapaNun vasturUpatAne pAmatun nathI. bhAvArtha Am chhe ke ekAntavAdInA kathanAnusAr vastuno abhAv sadhAy chhe, vastupaNun sadhAtun nathI; kAraN ke mithyAdraShTi jIv Avun mAne chhe — kevun chhe gnAn?
sarva prakAre gaLI javAmAn Avyun chhe. bhAvArtha Am chhe ke — mithyAdraShTi jIv em mAne chhe ke gnAn vastu nathI, gneyathI chhe; te paN te ja kShaNe Upaje chhe, te ja kShaNe vinashe chhe. jem ke — ghaTagnAn ghaTanA sadbhAvamAn chhe; pratIti em thAy chhe ke jo ghaT chhe to ghaTagnAn chhe, jyAre ghaT nahoto tyAre ghaTagnAn nahotun, jyAre ghaT hashe nahi tyAre ghaTagnAn hashe nahi; — koI mithyAdraShTi jIv gnAnavastune nahi mAnatAn, gnAnane paryAyamAtra mAnatAn Avun mAne chhe. vaLI gnAnane kevun mAne chhe? ‘‘उज्झितनिजप्रव्यक्तिरिक्तीभवत्’’ (उज्झित) mULathI naShTa thaI gayun chhe (निजप्रव्यक्ति) gneyanA jANapaNAmAtrathI ‘gnAn’ evun prApta thayelun nAmamAtra, te kAraNathI (रिक्तीभवत्) ‘gnAn’ evA nAmathI paN vinaShTa thaI gayun chhe — em mAne chhe mithyAdraShTi ekAntavAdI jIv. vaLI gnAnane kevun mAne chhe? ‘‘परितः पररूपे एव विश्रान्तं’’ (परितः) mULathI mAnDIne (पररूपे) gneyavasturUp nimittamAn (एव) ekAntathI (विश्रान्तं) vishrAnta thaI gayun — gneyathI utpanna thayun, gneyathI naShTa thaI gayun. bhAvArtha Am chhe ke — jevI rIte bhIntamAn chitarAmaN jyAre bhInt nahotI tyAre nahotun, jyAre bhInt chhe tyAre chhe, jyAre bhInt hashe nahi tyAre hashe nahi; AthI pratIti evI Upaje chhe ke chitranA sarvasvanI kartA bhInt chhe; tevI rIte jayAre ghaT chhe tyAre ghaTagnAn chhe,