232
jyAre ghaT nahoto tyAre ghaTagnAn nahotun, jyAre ghaT hashe nahi tyAre ghaTagnAn hashe nahi; AthI evI pratIti Upaje chhe ke gnAnanA sarvasvanun kartA gney chhe. koI agnAnI ekAntavAdI Avun mAne chhe, tethI evA agnAnInA matamAn ‘gnAn vastu’ evun prApta thatun nathI. syAdvAdInA matamAn ‘gnAn vastu’ evun prApta thAy chhe. ‘‘
स्याद्वादिनः तत् पूर्णं समुन्मज्जति’’ (पुनः) ekAntavAdI kahe chhe e rIte nathI, syAdvAdI kahe chhe e rIte chhe; (स्याद्वादिनः) ek sattAne dravyarUp tathA paryAyarUp mAne chhe evA je samyagdraShTi jIvo temanA matamAn (तत्) gnAnavastu (पूर्णं) jevI gneyathI thatI kahI, vinashatI kahI tevI nathI, jevI chhe tevI ja chhe, gneyathI bhinna svayamsiddha potAthI chhe; (समुन्मज्जति) ekAntavAdInA matamAn mULathI lop thaI gayun hatun te ja gnAn syAdvAdInA matamAn gnAnavasturUpe pragaT thayun. kyA kAraNathI pragaT thayun? ‘‘दूरोन्मग्नघनस्वभावभरतः’’ (दूर) anAdithI (उन्मग्न) svayamsiddha vasturUp pragaT chhe evun (घन) amiT ( – aTaL) (स्वभाव) gnAnavastunun sahaj tenA (भरतः) — nyAy karatAn, anubhav karatAn ‘Am ja chhe’ evA — sattvapaNAnA kAraNathI. kevo nyAy, kevo anubhav, – e banne je prakAre hoy chhe te kahe chhe — ‘‘यत् तत् स्वरूपतः तत् इति’’ (यत्) je vastu (तत्) te vastu (स्वरूपतः तत्) potAnA svabhAvathI vastu chhe (इति) em anubhavatAn anubhav paN utpanna thAy chhe, yukti paN pragaT thAy chhe. anubhav nirvikalpa chhe. yukti evI ke gnAnavastu dravyarUpe vichAratAn potAnA svarUpe chhe, paryAyarUpe vichAratAn gneyathI chhe. jem ke — gnAnavastu dravyarUpe gnAnamAtra chhe, paryAyarUpe ghaTagnAnamAtra chhe, tethI paryAyarUpe jotAn ghaTagnAn je prakAre kahyun chhe ke ‘ghaTanA sadbhAvamAn chhe, ghaT nahi hotAn nathI’ em ja chhe. dravyarUpe anubhavatAn ‘ghaTagnAn’ em na jovAmAn Ave, ‘gnAn’ em jovAmAn Ave to ghaTathI bhinna potAnA svarUpamAtra svayamsiddha vastu chhe. A prakAre anekAntane sAdhatAn vastusvarUp sadhAy chhe. ekAntathI jo ghaT ghaTagnAnano kartA chhe, gnAn ‘vastu’ nathI, to em hovun joIe ke je rIte ghaTanI pAse beThelA puruShane ghaTagnAn thAy chhe tevI ja rIte je koI vastu ghaTanI pAse rAkhavAmAn Ave tene ghaTagnAn thavun joIe; em thatAn thAmbhalAnI pAse ghaT hotAn thAmbhalAne ghaTagnAn thavun joIe; parantu evun to jovAmAn Avatun nathI. te kAraNe evo bhAv pratItimAn Ave chhe ke jemAn gnAnashakti vidyamAn chhe tene, ghaTanI pAse besIne ghaTane jotAn, vichAratAn,