kahAnajainashAstramALA ]
एव’’ (पशुः) ekAntavAdI (सीदति) vastunA svarUpane sAdhavAne bhraShTa chhe, (एव) avashya em chhe. kevo chhe ekAntavAdI? ‘‘अत्यन्ततुच्छः’’ vastunA astitvanA gnAnathI atyant shUnya chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘न किञ्चन अपि कलयन्’’ (न किञ्चन) gney-avasthAnA jANapaNAmAtra gnAn chhe, tenAthI bhinna koI vasturUp gnAnavastu nathI, (अपि) anshamAtra paN nathI — (कलयन्) evI anubhavarUp pratIti kare chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘पूर्वालम्बितबोध्यनाशसमये ज्ञानस्य नाशं विदन्’’ (पूर्व) koI pahelA avasaramAn (आलम्बित) jANIne tenI AkRutirUp thayelA je (बोध्य) gneyAkAr gnAnaparyAy, tenA (नाशसमये) vinAshasambandhI koI anya avasaramAn (ज्ञानस्य) gnAnamAtra jIvavastuno (नाशं विदन्) nAsh mAne chhe, — evo chhe ekAntavAdI mithyAdraShTi jIv. tene syAdvAdI sambodhe chhe — ‘‘पुनः स्याद्वादवेदी पूर्णः तिष्ठति’’ (पुनः) ekAntadraShTi je pramANe kahe chhe te pramANe nathI, syAdvAdI je pramANe mAne chhe te pramANe chhe. (स्याद्वादवेदी) anekAnta-anubhavashIl jIv (पूर्णः तिष्ठति) ‘trikALagochar gnAnamAtra jIvavastu’ evo anubhav karato thako tenA par draDh chhe. kevo draDh chhe? ‘‘बाह्यवस्तुषु मुहुः भूत्वा विनश्यत्सु अपि’’ (बाह्यवस्तुषु) samasta gney athavA gneyAkAr pariNamelA gnAnaparyAyanA anek bhed, teo (मुहुः भूत्वा) anek paryAyarUp thAy chhe, (विनश्यत्सु अपि) anek vAr vinashe chhe, topaN draDh rahe chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘अस्य निजकालतः अस्तित्वं कलयन्’’ (अस्य) gnAnamAtra jIvavastunun (निजकालतः) trikAL shAshvat gnAnamAtra avasthAthI (अस्तित्वं कलयन्) vastupaNun athavA astipaNun anubhave chhe syAdvAdI jIv. 10-256.
र्ज्ञेयालम्बनलालसेन मनसा भ्राम्यन् पशुर्नश्यति ।
स्तिष्ठत्यात्मनिखातनित्यसहजज्ञानैकपुञ्जीभवन् ।।११-२५७।।
khanDAnvay sahit artha — bhAvArtha Am chhe ke koI mithyAdraShTi ekAntavAdI evo chhe ke je vastune dravyamAtra mAne chhe, paryAyarUp mAnato nathI;