kahAnajainashAstramALA ]
paN vikalpa chhe. temAn paN em kahyun chhe ke shuddhAtmAnubhUti mokShamArga chhe. tethI shuddhAtmAnubhUti thatAn shAstra bhaNavAnI kAI aTak (bandhan) nathI. 13.
र्महः परममस्तु नः सहजमुद्विलासं सदा ।
यदेकरसमुल्लसल्लवणखिल्यलीलायितम् ।।१४।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘तत् महः नः अस्तु’’ (तत्) te ja (महः) shuddha gnAnamAtra vastu (नः) amane (अस्तु) ho. bhAvArtha Am chhe ke shuddhasvarUpano anubhav upAdey chhe, bIjun badhun hey chhe. kevo chhe te ‘महः (gnAnamAtra AtmA)’? ‘‘परमम्’’ utkRuShTa chhe. vaLI kevo chhe ‘महः’? ‘‘अखण्डितम्’’ khanDit nathI — paripUrNa chhe. bhAvArtha Am chhe ke indriyagnAn khanDit chhe; te joke vartamAn kALe te-rUp pariNamyo chhe topaN svarUp atIndriy gnAn chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘अनाकुलं’’ AkuLatA rahit chhe. bhAvArtha Am chhe ke yadyapi sansAr-avasthAmAn karmajanit sukhadukharUp pariName chhe tathApi svAbhAvik sukhasvarUp chhe.✻
(अन्तः) andar (बहिः) bahAr (ज्वलत्) prakAsharUp pariNamI rahyo chhe. bhAvArtha Am chhe ke jIvavastu asankhyAtapradeshI chhe, gnAnaguN badhA pradeshomAn ekasarakho pariNamI rahyo chhe, koI pradeshamAn ghaT-vadh nathI. vaLI kevo chhe? ‘‘सहजं’’ svayamsiddha chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘उद्विलासं’’ potAnA guN-paryAye dhArApravAharUp pariName chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘यत् (महः) सकलकालम् एकरसम् आलम्बते’’ (यत्) je (महः) gnAnapunj (सकलकालम्) traNe kAL (एकरसम्) ekarasane arthAt chetanAsvarUpane (आलम्बते) AdhArabhUt chhe. kevo chhe ekaras? ‘‘चिदुच्छलननिर्भरं’’ (चित्) gnAn-(उच्छलन) pariNamanathI (निर्भरं) bharitAvastha chhe. vaLI kevo chhe ekaras? ‘‘उल्लसत् लवणखिल्यलीलायितम् (लवण) kShArarasanI (खिल्य) kAnkarInI (‘‘उल्लसत्’’ लीलायितम्)