स्फु टतरमवगाह्य स्वं च चिच्छक्तिमात्रम् ।
कलयतु परमात्मात्मानमात्मन्यनन्तम् ।।४-३६।।✽
khanDAnvay sahit artha — ‘‘आत्मा आत्मनि इमम् आत्मानम् कलयतु’’ (आत्मा) AtmA arthAt jIvadravya (आत्मनि) potAmAn (इमम् आत्मानम्) potAne (कलयतु) nirantar anubhavo. kevo chhe anubhavayogya AtmA? ‘‘विश्वस्य साक्षात् उपरि चरन्तं’’ (विश्वस्य) samasta trailokyamAn (उपरि चरन्तं) sarvotkRuShTa chhe, upAdey chhe — (साक्षात्) evo ja chhe, vadhArIne nathI kahetA. vaLI kevo chhe? ‘‘चारु’’ sukhasvarUp chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘परम्’’ shuddhasvarUp chhe. vaLI kevo chhe? ‘‘अनन्तम्’’ shAshvat chhe. have je rIte anubhav thAy chhe te ja kahe chhe — ‘‘चिच्छक्तिरिक्तं सकलम् अपि अह्नाय विहाय’’ (चित्-शक्तिरिक्तं) gnAnaguNathI shUnya evAn (सकलम् अपि) samasta dravyakarma-bhAvakarma-nokarmone (अह्नाय) mULathI (विहाय) chhoDIne. bhAvArtha Am chhe ke jeTalI koI karmajAti chhe te samasta hey chhe, temAn koI karma upAdey nathI. vaLI anubhav je rIte thAy chhe te kahe chhe — ‘‘चिच्छक्तिमात्रम् स्वं च स्फु टतरम् अवगाह्य’’ (चित्-शक्तिमात्रम्) gnAnaguN te ja chhe svarUp jenun evA (स्वं च) potAne (स्फु टतरम्) pratyakShapaNe (अवगाह्य) AsvAdIne. bhAvArtha Am chhe ke jeTalA vibhAvapariNAmo chhe te badhAy jIvanA nathI, shuddha chaitanyamAtra jIv chhe evo anubhav kartavya chhe. 4 – 36.
भिन्ना भावाः सर्व एवास्य पुंसः ।
नो द्रष्टाः स्युद्रर्ष्टमेकं परं स्यात् ।।५-३७।।
40
✽ mudrit ‘‘AtmakhyAti’’ TIkAmAn shlok nan. 35 ane 36 AgaL pAchhaL AvyA chhe.