kahAnajainashAstramALA ]
achetanalakShaNe sharIrAdi bhinna chhe. ahIn koI AshankA kare chhe ke kahevAmAn to em ja kahevAy chhe ke ‘ekendriy jIv, be-indriy jIv’ ityAdi; dev jIv, manuShya jIv’ ityAdi; ‘rAgI jIv, dveShI jIv’ ityAdi. uttar Am chhe ke kahevAmAn to vyavahArathI em ja kahevAy chhe, nishchayathI evun kahevun jUThun chhe. te (have) kahe chhe. 7-39.
khanDAnvay sahit artha — draShTAnt kahe chhe — ‘‘चेत् कुम्भः घृतमयः न’’ (चेत्) jo em chhe ke (कुम्भः) ghaDo (घृतमयः न) ghIno to nathI, mATIno chhe, ‘‘घृतकुम्भामिधाने अपि’’ (घृतकुम्भ) ‘ghIno ghaDo’ (अभिधाने अपि) em kahevAy chhe tathApi ghaDo mATIno chhe, [bhAvArtha Am chhe — je ghaDAmAn ghI rAkhavAmAn Ave chhe te ghaDAne joke ‘ghIno ghaDo’ em kahevAy chhe topaN ghaDo mATIno chhe, ghI bhinna chhe,] to tevI rIte ‘‘वर्णादिमज्जीवः जल्पने अपि जीवः तन्मयः न’’ (वर्णादिमज्जीवः जल्पने अपि) joke ‘sharIr-sukh-dukh-rAg- dveShasanyukta jIv’ em kahevAy chhe topaN (जीवः तन्मयः न) chetanadravya evo jIv to sharIr nathI, jIv to manuShya nathI; jIv chetanasvarUp bhinna chhe. bhAvArtha Am chhe ke AgamamAn guNasthAnonun svarUp kahyun chhe tyAn ‘dev jIv, manuShya jIv, rAgI jIv, dveShI jIv’ ityAdi ghaNA prakAre kahyun chhe, paN te saghaLuy kahevun vyavahAramAtrathI chhe; dravyasvarUp jotAn evun kahevun jUThun chhe. koI prashna kare chhe ke jIv kevo chhe? uttar – jevo chhe tevo have kahe chhe. 8 – 40.
khanDAnvay sahit artha — ‘‘तु जीवः चैतन्यम् स्वयं उच्चैः चकचकायते’’ (तु) dravyanun svarUp vichAratAn (जीवः) AtmA (चैतन्यम्) chaitanyasvarUp chhe, (स्वयं) potAnA