kahAnajainashAstramALA ]
anubhave chhe to pachhI draShTino doSh chhe, vastu jevI bhinna chhe. tevI ja chhe, ek karIne anubhavatAn ek thatI nathI, kem ke ghaNun antar chhe. kevun chhe avivekanATya (arthAt jIv-ajIvanI ekatvabuddhirUp vibhAvapariNAm)? ‘‘अनादिनि’’ anAdithI ekatva-sanskArabuddhi chAlI AvI chhe – evun chhe. vaLI kevun chhe avivekanATya? ‘‘महति’’ jemAn thoDunk viparItapaNun nathI, ghaNun viparItapaNun chhe. kevun chhe pudgal? ‘‘वर्णादिमान्’’ sparsha, ras, gandh, varNaguNathI sanyukta chhe. ‘‘च अयं जीवः रागादि- पुद्गलविकारविरुद्धशुद्धचैतन्यधातुमयमूर्तिः’’ (च अयं जीवः) ane A jIvavastu AvI chhe (रागादि) rAg, dveSh, krodh, mAn, mAyA, lobh evA asankhyAt lokamAtra ashuddharUp jIvanA pariNAm — (पुद्गलविकार) anAdi bandhaparyAyathI vibhAvapariNAm — temanAthI (विरुद्ध) rahit chhe evI, (शुद्ध) nirvikAr chhe evI (चैतन्यधातु) shuddha chidrUp vastu (मय) te-rUp chhe (मूर्तिः) sarvasva jenun evI chhe. bhAvArtha A pramANe chhe ke jem pANI kAdav maLatAn melun chhe, tyAn te melApaNun rang chhe, te rangane angIkAr nahi karatAn bAkI je kAI chhe te pANI ja chhe; tem jIvane karmabandhaparyAyarUp avasthAmAn rAgAdi bhAv rang chhe, te rangane angIkAr nahi karatAn bAkI je kAI chhe te chetanadhAtumAtra vastu chhe. Anun nAm shuddhasvarUp-anubhav jANavun, ke je samyagdraShTine hoy chhe. 12 – 44.
जीवाजीवौ स्फु टविघटनं नैव यावत्प्रयातः ।
ज्ञातृद्रव्यं स्वयमतिरसात्तावदुच्चैश्चकाशे ।।१३-४५।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘ज्ञातृद्रव्यं तावत् स्वयं अतिरसात् उच्चैः चकाशे’’ (ज्ञातृद्रव्यं) chetanavastu (तावत्) vartamAn kALe (स्वयं) potAnI meLe (अतिरसात्) atyant potAnA svAd sahit (उच्चैः) sarva prakAre (चकाशे) pragaT thai. shun karIne? ‘‘विश्वं व्याप्य’’ (विश्वं) samastagneyone (व्याप्य) pratyakShapaNe pratibimbit karIne arthAt jANIne.