kahAnajainashAstramALA ]
bhinna bhinna chhe evo bhed bhedagnAn kahevAy chhe. draShTAnta kahe chhe — ‘‘वाःपयसोः हंसः इव’’ (वाः) pANI (पयसोः) dUdh (हंसः इव) hansanI mAphak. bhAvArtha Am chhe ke jem hans dUdh-pANI bhinna bhinna kare chhe tem je koI jIv-pudgalane bhinna bhinna anubhave chhe ‘‘सः हि जानीत एव, किञ्चनापि न करोति’’ (सः हि) te jIv (जानीत एव) gnAyak to chhe, (किञ्चनापि) paramANumAtrane paN (न करोति) karato to nathI. kevo chhe gnAnI jIv? ‘‘सः सदा अचलं चैतन्यधातुं अधिरूढः’’ te sadA nishchal chaitanyadhAtumay AtmAnA svarUpamAn draDhatAthI rahyo chhe. 14 – 59.
ज्ञानादेवोल्लसति लवणस्वादभेदव्युदासः ।
क्रोधादेश्च प्रभवति भिदा भिन्दती कर्तृभावम् ।।१५-६०।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘ज्ञानात् एव स्वरसविकसन्नित्यचैतन्यधातोः क्रोधादेः च भिदा प्रभवति’’ (ज्ञानात् एव) shuddha svarUpamAtra vastuno anubhav karatAn ja (स्वरस) chetanAsvarUpathI (विकसत्) prakAshamAn chhe, (नित्य) avinashvar chhe, — evun je (चैतन्यधातोः) shuddha jIvasvarUp tenun ane (क्रोधादेः च) samasta ashuddha chetanArUp rAgAdi pariNAmanun (भिदा) bhinnapaNun (प्रभवति) thAy chhe. bhAvArtha Am chhe ke – (prashna) sAmprat (hAlamAn) jIvadravya rAgAdi ashuddha chetanArUpe pariNamyun chhe tyAn to em pratibhAse chhe ke gnAn krodharUp pariNamyun chhe tethI gnAn bhinna, krodh bhinna – evun anubhavavun ghaNun ja kaThaN chhe. uttar Am chhe ke sAche ja kaThaN chhe, parantu vastunun shuddha svarUp vichAratAn bhinnapaNArUp svAd Ave chhe. kevun chhe bhinnapaNun? ‘‘कर्तृभावं भिन्दती’’ (कर्तृभावं) ‘karmano kartA jIv’ evI bhrAnti, tene (भिन्दती) mULathI dUr kare chhe. draShTAnta kahe chhe – ‘‘एव ज्वलनपयसोः औष्ण्यशैत्यव्यवस्था ज्ञानात् उल्लसति’’ (एव) jem (ज्वलन) agni ane (पयसोः) pANInA (औष्ण्य) uShNapaNA ane (शैत्य) shItapaNAno (व्यवस्था) bhed (ज्ञानात्) nijasvarUpagrAhI gnAnathI