kahānajainashāstramāḷā ]
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘कर्मस्वभावेन वृत्तं ज्ञानस्य भवनं न हि’’ (कर्मस्वभावेन) jeṭalun shubh kriyārūp athavā ashubh kriyārūp ācharaṇalakṣhaṇ chāritra, tenā svabhāve arthāt te-rūp je (वृत्तं) chāritra te (ज्ञानस्य) shuddha chaitanyavastunun (भवनं) shuddhasvarūpapariṇaman (न हि) hotun nathī evo nishchay chhe. bhāvārtha ām chhe ke — jeṭalun shubh-ashubh kriyārūp ācharaṇ athavā bāhyarūp vaktavya athavā sūkṣhma antaraṅgarūp chintavan, abhilāṣh, smaraṇ ityādi chhe te samasta ashuddhatvarūp pariṇaman chhe, shuddha pariṇaman nathī; tethī bandhanun kāraṇ chhe, mokṣhanun kāraṇ nathī. tethī jem kāmaḷāno sinh ‘kahevāno sinh’ chhe tem ācharaṇarūp (kriyārūp) chāritra ‘kahevānun chāritra’ chhe, parantu chāritra nathī, niḥsandehapaṇe em jāṇo.
मोक्षहेतुः न’’ (तत्) te kāraṇathī (कर्म) bāhya-abhyantararūp sūkṣhmasthūlarūp jeṭalun ācharaṇ (chāritra) chhe te (मोक्षहेतुः न) karmakṣhapaṇanun kāraṇ nathī, bandhanun kāraṇ chhe. shā kāraṇathī? ‘‘द्रव्यान्तरस्वभावत्वात्’’ (द्रव्यान्तर) ātmadravyathī bhinna pudgaladravya tenā (स्वभावत्वात्) svabhāvarūp hovāthī arthāt ā badhun pudgaladravyanā udayanun kārya chhe, jīvanun svarūp nathī, tethī. bhāvārtha ām chhe ke — shubh-ashubh kriyā, sūkṣhma- sthūl antarjalpa-bahirjalparūp jeṭalun vikalparūp ācharaṇ chhe te badhun karmanā udayarūp pariṇaman chhe, jīvanun shuddha pariṇaman nathī; tethī badhuy ācharaṇ mokṣhanun kāraṇ nathī, bandhanun kāraṇ chhe. 8 – 107.
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ahīn koī jāṇashe ke shubh-ashubh kriyārūp je ācharaṇarūp chāritra chhe te karavāyogya nathī tem varjavāyogya paṇ nathī. uttar ām chhe ke — varjavāyogya chhe, kāraṇ ke vyavahārachāritra hotun thakun duṣhṭa chhe, aniṣhṭa chhe, ghātak chhe; tethī viṣhay-kaṣhāyanī māphak kriyārūp chāritra niṣhiddha chhe em kahe chhe — ‘‘तत् निषिध्यते’’ (तत्) shubh-ashubharūp karatūt (kr̥utya) (निषिध्यते) niṣhedhya arthāt tyajanīy chhe. kevun hovāthī niṣhiddha chhe? ‘‘मोक्षहेतुतिरोधानात्’’ (मोक्ष)