kahānajainashāstramāḷā ]
jīvadravya, temane (कर्तृता) ‘jīvadravya pudgalakarmanun kartā, pudgaladravya jīvabhāvanun kartā’ evo sambandh (कुतः) kem hoy? arthāt kāī paṇ nathī hoto. shā kāraṇathī? ‘‘कर्तृकर्मसम्बन्धाभावे’’ (कर्तृ) jīv kartā, (कर्म) gnānāvaraṇādi karma — evo chhe je (सम्बन्ध) be dravyano ekasambandh, evo (अभावे) dravyano svabhāv nathī te kāraṇathī. te paṇ shā kāraṇathī? ‘‘सर्वः अपि सम्बन्धः नास्ति’’ (सर्वः) je koī vastu chhe te (अपि) joke ekakṣhetrāvagāharūp chhe topaṇ (सम्बन्धः नास्ति) potapotānā svarūpe chhe, koī dravya koī dravya sāthe tanmayarūp maḷatun nathī, evun vastunun svarūp chhe. tethī jīv pudgalakarmano kartā nathī. 8-200.
सम्बन्ध एव सकलोऽपि यतो निषिद्धः ।
पश्यन्त्वकर्तृ मुनयश्च जनाश्च तत्त्वम् ।।९-२०१।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘तत् वस्तुभेदे कर्तृकर्मघटना न अस्ति’’ (तत्) te kāraṇathī (वस्तुभेदे) ‘jīvadravya chetanasvarūp, pudgaladravya achetanasvarūp’ evo bhed anubhavatān, (कर्तृकर्मघटना) ‘jīvadravya kartā, pudgalapiṇḍ karma, evo vyavahār (न अस्ति) sarvathā nathī. to kevo chhe? ‘‘मुनयः जनाः तत्त्वम् अकर्तृ पश्यन्तु’’ (मुनयः जनाः) samyagdraṣhṭi chhe je jīvo te (तत्त्वम्) jīvasvarūpane (अकर्तृ पश्यन्तु) ‘kartā nathī’ evun anubhavo – āsvādo. shā kāraṇathī? ‘‘यतः एकस्य वस्तुनः अन्यतरेण सार्धं सकलोऽपि सम्बन्धः निषिद्धः एव’’ (यतः) kāraṇ ke (एकस्य वस्तुनः) shuddha jīvadravyanun (अन्यतरेण सार्धं) pudgaladravya sāthe (सकलः अपि) dravyarūp, guṇarūp athavā paryāyarūp (सम्बन्धः) ekatvapaṇun (निषिद्धः एव) atīt-anāgat-vartamān kāḷamān varjyun chhe. bhāvārtha ām chhe ke anādinidhan je dravya jevun chhe te tevun ja chhe, anya dravya sāthe maḷatun nathī; tethī jīvadravya pudgalakarmanun akartā chhe. 9-201.