202
येन तेन खलु वस्तु वस्तु तत् ।
किं करोति हि बहिर्लुठन्नपि ।।२१-२१३।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — artha kahyo hato tene gāḍho kare chhe — ‘‘येन इह एकम् वस्तु अन्यवस्तुनः न’’ (येन) je kāraṇathī (इह) chha dravyomān koī (एकम् वस्तु) jīvadravya athavā pudgaladravya sattārūp vidyamān chhe te (अन्यवस्तुनः न) anya dravya sāthe sarvathā maḷatun nathī evī dravyonā svabhāvanī maryādā chhe, ‘‘तेन खलु वस्तु तत् वस्तु’’ (तेन) te kāraṇathī (खलु) nishchayathī (वस्तु) je koī dravya chhe (तत् वस्तु) te potānā svarūpe chhe — jem chhe tem ja chhe; ‘‘अयम् निश्चयः’’ āvo to nishchay chhe, parameshvare kahyo chhe, anubhavagochar paṇ thāy chhe. ‘‘कः अपरः बहिः लुठन् अपि अपरस्य किं करोति’’ (कः अपरः) evun kyun dravya chhe ke je (बहिः लुठन् अपि) yadyapi gneyavastune jāṇe chhe topaṇ (अपरस्य किं क रोति) gneyavastu sāthe sambandh karī shake? arthāt koī dravya karī shake nahi. bhāvārtha ām chhe ke — vastusvarūpanī maryādā to evī chhe ke koī dravya koī dravya sāthe ekarūp thatun nathī. ā uparānt jīvano svabhāv chhe ke gneyavastune jāṇe; evo chhe to ho, topaṇ hāni to kāī nathī; jīvadravya gneyane jāṇatun thakun potānā svarūpe chhe. 21-213.
किञ्चनापि परिणामिनः स्वयम् ।