214
pratyakṣhapaṇe karavun. āvā vikalpone paraspar phelāvatān ogaṇapachās bhed thāy chhe, te samasta jīvanun svarūp nathī, pudgalakarmanā udayathī thāy chhe. 33-225.
यदहमकार्षं यदचीकरं यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासिषं मनसा च वाचा च कायेन च तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ।“
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘तत् दुष्कृतं मे मिथ्या भवतु’’ (तत् दुष्कृतम्) rāg-dveṣh-moharūp ashuddha pariṇati athavā gnānāvaraṇādi karmapiṇḍ, (मे मिथ्या भवतु) svarūpathī bhraṣhṭa hovāthī men potārūp anubhavyān te agnānapaṇun thayun; sāmprat (have) evun agnānapaṇun jāo, ‘hun shuddhasvarūp’ evo anubhav ho. pāpanā ghaṇā bhed chhe. te kahe chhe — ‘‘यत् अहम् अकार्षं’’ (यत्) je pāp (अहम् अकार्षं) men pote karyun hoy, ‘‘यत् अहम् अचीकरं’’ je pāp anyane upadesh daīne karāvyun hoy, tathā ‘‘यत् अन्यं कुर्वन्तम् अपि समन्वज्ञासिषं’’ je sahaj ja karyun chhe anya koīe temān men sukh mānyun hoy, ‘‘मनसा’’ manathī, ‘‘वाचा’’ vachanathī, ‘‘कायेन’’ sharīrathī. ā badhun jīvanun svarūp nathī, tethī hun to svāmī nathī; eno svāmī to pudgalakarma chhe. — āvun samyagdraṣhṭi jīv anubhave chhe.
मोहाद्यदहमकार्षं समस्तमपि कर्म तत्प्रतिक्रम्य । आत्मनि चैतन्यात्मनि निष्कर्मणि नित्यमात्मना वर्ते ।।३४-२२६।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘अहम् आत्मना आत्मनि वर्ते’’ (अहम्) chetanāmātra svarūp chhun je ‘hun’ vastu, te hun (आत्मना) potāthī (आत्मनि वर्ते) rāgādi ashuddha pariṇati tyāgīne potānā shuddha svarūpamān anubhavarūp pravartun chhun. kevo chhe ātmā arthāt pote? ‘‘नित्यम् चैतन्यात्मनि’’ (नित्यम्) sarva kāḷ (चैतन्यात्मनि) gnānamātrasvarūp chhe. vaḷī kevo chhe? ‘‘निष्कर्मणि’’ samasta karmanī upādhithī rahit
* shrī samayasāranī ātmakhyāti-ṭīkāno ā bhāg gadyarūp chhe, padyarūp arthāt kaḷasharūp nathī, tethī tene padyāṅk āpavāmān āvyo nathī.