220
chhe svabhāv? ‘‘स्वरसपरिगतं’’ chetanārasanun nidhān chhe. vaḷī shun karīne? ‘‘कर्मणः च तत्फलात् अत्यन्तं विरतिम् भावयित्वा’’ (कर्मणः) gnānāvaraṇādi karmathī (च) ane (तत्फलात्) karmanān phaḷ sukh-duḥkhathī (अत्यन्तं) atishayapaṇe (विरतिम्) viratine arthāt shuddha svarūpathī bhinna chhe evo anubhav thatān svāmitvapaṇānā tyāgane (भावयित्वा) bhāvīne arthāt evo sarvathā nishchay karīne; ‘‘अविरतं’’ je prakāre ek samayamātra khaṇḍ na paḍe te prakāre sarva kāḷ. vaḷī shun karīne? ‘‘अखिलाज्ञानसञ्चेतनायाः प्रलयनम् प्रस्पष्टं नाटयित्वा’’ sarva moh-rāg-dveṣharūp ashuddha pariṇatino bhalā prakāre vināsh karīne. bhāvārtha ām chhe ke — moh-rāg-dveṣhapariṇati vinashe chhe, shuddha gnānachetanā pragaṭ thāy chhe, atīndriy sukharūpe jīv pariṇame chhe; – āṭalun kārya jyāre thāy chhe tyāre ekīsāthe ja thāy chhe. 41-233.
विना कृतेरेकमनाकुलं ज्वलत् ।
विवेचितं ज्ञानमिहावतिष्ठते ।।४२-२३४।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘इतः इह ज्ञानम् अवतिष्ठते’’ (इतः) agnān- chetanāno vināsh thavā uparānta (इह) āgāmī sarva kāḷ (ज्ञानम्) shuddha gnānamātra jīvavastu (अवतिष्ठते) birājamān pravarte chhe. kevun chhe gnān ( – gnānamātra jīvavastu)? ‘‘विवेचितं’’ sarva kāḷ samasta paradravyathī bhinna chhe. shā kāraṇathī āvun jāṇyun? ‘‘समस्तवस्तुव्यतिरेकनिश्चयात्’’ (समस्तवस्तु) jeṭalī paradravyanī upādhi chhe tenāthī (व्यतिरेक) sarvathā bhinnarūp evī chhe (निश्चयात्) avashya dravyanī shakti, tenā kāraṇe. kevun chhe gnān? ‘‘एकम्’’ samasta bhed-vikalpathī rahit chhe. vaḷī kevun chhe? ‘‘अनाकुलं’’ anākulatvalakṣhaṇ chhe atīndriy sukh, tenā sahit birājamān chhe. vaḷī kevun chhe? ‘‘ज्वलत्’’ sarva kāḷ prakāshamān chhe. āvun kem chhe? ‘‘पदार्थप्रथनावगुण्ठनात् विना’’ (पदार्थ) jeṭalā viṣhay, temano (प्रथना)