10
amaryād kāḷathī (इति) jo vibhāvarūp rāgādi pariṇām – paryāyamātra vichāravāmān āve to gnānavastu (नवतत्त्वच्छन्नं) pūrvokta jīvādi nav tattvarūpe āchchhādit chhe. bhāvārtha ām chhe ke jīvavastu anādi kāḷathī dhātu ane pāṣhāṇanā sanyoganī peṭhe karma-paryāy sāthe maḷelī ja chālī āve chhe ane maḷī thakī te rāgādi vibhāvapariṇāmo sāthe vyāpya – vyāpakarūpe svayam pariṇame chhe. te pariṇaman jovāmān āve, jīvanun svarūp na jovāmān āve, to jīvavastu nav tattvarūp chhe em draṣhṭimān āve chhe; āvun paṇ chhe, sarvathā jūṭhun nathī, kem ke vibhāvarūp rāgādi pariṇāmashakti jīvamān ja chhe. ‘‘अथ’’ have ‘ath’ pad dvārā bījo pakṣha batāve chheḥ — te ja jīvavastu dravyarūp chhe, potānā guṇ-paryāye virājamān chhe. jo shuddha dravyasvarūp jovāmān āve, paryāyasvarūp na jovāmān āve to te kevī chhe? ‘‘सततविविक्तम्’’ (सतत) nirantar (विविक्तं) nav tattvanā vikalpathī rahit chhe, shuddha vastumātra chhe. bhāvārtha ām chhe ke shuddha svarūpano anubhav samyaktva chhe. vaḷī kevī chhe te ātmajyoti? ‘‘वर्णमालाकलापे कनकमिव निमग्नं’’ ‘varṇamālā’ padanā be artha chhe — ek to 1banavārī, ane bījo bhedapaṅkti; bhāvārtha ām chhe ke guṇ-guṇīnā bhedarūp bhedaprakāsh; ‘kalāp’no artha samūh chhe. āthī em artha ūpajyo ke jem ek ja sonun 2vānabhedathī anekarūp kahevāy chhe tem ek ja jīvavastu dravya-guṇ- paryāyarūpe athavā utpād-vyay-dhrauvyarūpe anekarūp kahevāy chhe. ‘अथ’ have ‘ath’ pad dvārā pharīne bījo pakṣha batāve chheḥ — ‘‘प्रतिपदम् एकरूपं’’ (प्रतिपदम्) guṇ- paryāyarūp athavā utpād-vyay-dhrauvyarūp athavā draṣhṭāntanī apekṣhāe vānabhedarūp jeṭalā bhedo chhe te badhā bhedomān paṇ (एकरूपं) pote (ek) ja chhe. vastuno vichār karatān bhedarūp paṇ vastu ja chhe, vastuthī bhinna bhed koī vastu nathī. bhāvārtha ām chhe ke suvarṇamātra na jovāmān āve, vānabhedamātra jovāmān āve to vānabhed chhe; sonānī shakti evī paṇ chhe; jo vānabhed na jovāmān āve, kevaḷ suvarṇamātra jovāmān āve, to vānabhed jūṭhā chhe; tevī rīte jo shuddha jīvavastumātra na jovāmān āve, guṇ-paryāyamātra ke utpād-vyay-dhrauvyamātra jovāmān āve, to guṇ-paryāyo chhe, utpād-vyay-dhrauvya chhe; jīvavastu āvī paṇ chhe; jo guṇ-