kahānajainashāstramāḷā ]
kare chhe evā (कोलाहलेन किम्) je jūṭhā vikalpo temanāthī shun? tenun vivaraṇ — koī mithyādraṣhṭi jīv sharīrane jīv kahe chhe, koī mithyādraṣhṭi jīv āṭh karmone jīv kahe chhe, koī mithyādraṣhṭi jīv rāgādi sūkṣhma adhyavasāyane jīv kahe chhe — ityādirūpe anek prakāranā bahu vikalpo kare chhe. he jīv! te badhāy vikalpo chhoḍ, kem ke te jūṭhā chhe. ‘‘निभृतः सन् स्वयं एकम् पश्य’’ (निभृतः) ekāgrarūp (सन्) thato thako (एकम्) shuddha chidrūpamātrano (स्वयम्) svasamvedanapratyakṣhapaṇe (पश्य) anubhav kar. ‘‘षण्मासम्’’ viparītapaṇun je rīte chhūṭe te rīte chhoḍīne. ‘‘अपि’’ vāramvār bahu shun kahevun? āvo anubhav karatān svarūpaprāpti chhe, te ja kahe chhe — ‘‘ननु हृदयसरसि पुंसः अनुपलब्धिः किम् भाति’’ (ननु) he jīv! (हृदयसरसि) manarūpī sarovaramān chhe (पुंसः) je jīvadravya tenī (अनुपलब्धिः) aprāpti (किं भाति) shobhe chhe shun? bhāvārtha ām chhe ke shuddha svarūpano anubhav karatān svarūpanī prāpti na thāy em to nathī; ‘‘च उपलब्धिः’’ (च) chhe to em ja chhe ke (उपलब्धिः) avashya prāpti thāy chhe. kevun chhe jīvadravya? ‘‘पुद्गलात् भिन्नधाम्नः’’ (पुद्गलात्) dravyakarma-bhāvakarma-nokarmathī (भिन्नधाम्नः) bhinna chhe — chetanarūp chhe — tejaḥpuñj jeno, evun chhe. 2 – 34.
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘अयम् जीवः इयान्’’ (अयम्) vidyamān chhe evun (जीवः) chetanadravya (इयान्) āṭalun ja chhe. kevun chhe? ‘‘चिच्छक्तिव्याप्तसर्वस्वसारः’’ (चित्-शक्ति) chetanāmātra sāthe (व्याप्त) maḷelā chhe (सर्वस्वसारः) darshan, gnān, chāritra, sukh, vīrya ityādi anant guṇo jenā evun chhe. ‘‘अमी सर्वे अपि पौद्गलिकाः भावाः अतः अतिरिक्ताः’’ (अमी) vidyamān chhe evā, (सर्वे अपि) dravyakarma-bhāvakarma- nokarmarūp jeṭalā chhe te badhā, (पौद्गलिकाः) achetan pudgaladravyathī ūpajyā chhe evā (भावाः) ashuddha rāgādirūp samasta vibhāvapariṇāmo (अतः) shuddhachetanāmātra jīvavastuthī (अतिरिक्ताः) atyant bhinna chhe. āvā gnānanun nām anubhav kahevāy chhe. 3 – 35.