kahānajainashāstramāḷā ]
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘अस्य पुंसः सर्वे एव भावाः भिन्नाः’’ (अस्य) vidyamān chhe evā (पुंसः) shuddha chaitanyadravyathī (सर्वे) jeṭalā chhe te badhā (भावाः) bhāv arthāt ashuddha vibhāvapariṇām (एव) nishchayathī (भिन्नाः) bhinna chhe — jīvasvarūpathī nirāḷā chhe. te kyā bhāv? ‘‘वर्णाद्याः वा रागमोहादयः वा’’ (वर्णाद्याः) ek karma achetan shuddha pudgalapiṇḍarūp chhe te to jīvasvarūpathī nirāḷā ja chhe; (वा) ek to evā chhe ke (रागमोहादयः) vibhāvarūp-ashuddharūp chhe, dekhatān chetan jevā dekhāy chhe, evā je rāg-dveeṣh-moharūp jīvasambandhī pariṇāmo teo paṇ, shuddha jīvasvarūpane anubhavatān, jīvasvarūpathī bhinna chhe. ahīn koī prashna kare chhe ke vibhāvapariṇāmone jīvasvarūpathī ‘bhinna’ kahyā, tyān ‘bhinna’no bhāvārtha to hun samajyo nahi; ‘bhinna’ kahetān, ‘bhinna’ chhe te vasturūp chhe ke ‘bhinna’ chhe te avasturūp chhe? uttar ām chhe ke avasturūp chhe.
te kāraṇe ja (अन्तःतत्त्वतः पश्यतः) shuddha svarūpano anubhavashīl chhe je jīv tene (अमी) vibhāvapariṇāmo (द्रष्टाः) draṣhṭigochar (नो स्युः) nathī thatā; ‘‘परं एकं द्रष्टम् स्यात्’’ (परं) utkr̥uṣhṭa chhe evun (एकं) shuddha chaitanyadravya (द्रष्टम्) draṣhṭigochar (स्यात्) thāy chhe. bhāvārtha ām chhe ke varṇādik ane rāgādik vidyamān dekhāy chhe topaṇ svarūp anubhavatān svarūpamātra chhe, tethī vibhāvapariṇatirūp vastu to kāī nathī. 5-37.
तदेव तत्स्यान्न कथंचनान्यत् ।
पश्यन्ति रुक्मं न कथंचनासिम् ।।६-३८।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘अत्र येन यत् किञ्चित् निर्वर्त्यते तत् तत् एव स्यात्, कथञ्चन न अन्यत्’’ (अत्र) vastunun svarūp vichāratān (येन) mūḷakāraṇarūp vastuthī (यत् किञ्चित्) je kāī kāryaniṣhpattirūp vastuno pariṇām (निर्वर्त्यते) paryāyarūp nīpaje chhe, (तत्) je nīpajyo chhe te paryāy (तत् एव स्यात्) nīpajyo thako je