58
mithyātvarūpī andhakār? ‘‘परं’’ paradravyasvarūp chhe. vaḷī kevo chhe? ‘‘उच्चकैः दुर्वारं’’ atishay dhīṭh chhe. vaḷī kevo chhe? ‘‘महाहंकाररूपं’’ (महाहंकार) ‘hun dev, hun manuṣhya, hun tiryañch, hun nārak’ evī je karmanā paryāyamān ātmabuddhi (रूपं) te ja chhe svarūp jenun evo chhe. ‘‘यदि तद् भूतार्थपरिग्रहेण एकवारं विलयं व्रजेत्’’ (यदि) jo kadī, (तत्) evo chhe je mithyātva-andhakār te (भूतार्थपरिग्रहेण) shuddhasvarūp-anubhav vaḍe (एकवारं) antarmuhūrtamātra (विलयं व्रजेत्) vināshane pāme to, [bhāvārtha ām chhe ke jīvane yadyapi mithyātva-andhakār ananta kāḷathī chālyo āvyo chhe tathāpi jo samyaktva thāy to mithyātva chhūṭe, jo ek vār chhūṭe to,] ‘‘अहो तत् आत्मनः भूयः बन्धनं किं भवेत्’’ (अहो) he jīv! (तत्) te kāraṇathī (आत्मनः) ātmāne arthāt jīvane (भूयः) pharīne (बन्धनं किं भवेत्) ekatvabuddhi shun thāy? arthāt na thāy. kevo chhe ātmā? ‘‘ज्ञानघनस्य’’ gnānano samūh chhe. bhāvārtha — shuddhasvarūpano anubhav thatān sansāramān paribhramaṇ thatun nathī. 10 – 55.
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘आत्मा आत्मभावान् करोति’’ (आत्मा) jīvadravya (आत्मभावान्) potānā shuddhachetanārūp athavā ashuddhachetanārūp rāg-dveṣh-mohabhāv, (करोति) te-rūpe pariṇame chhe. ‘‘परः परभावान् सदा करोति’’ (परः) pudgaladravya (परभावान्) pudgaladravyanā gnānāvaraṇādirūp paryāyane (सदा) traṇe kāḷe (करोति) kare chhe. ‘‘हि आत्मनः भावाः आत्मा एव’’ (हि) nishchayathī (आत्मनः भावाः) jīvanā pariṇām (आत्मा एव) jīv ja chhe. bhāvārtha ām chhe ke chetanāpariṇāmane jīv kare chhe, te chetanapariṇām paṇ jīv ja chhe, dravyāntar thayun nathī. ‘‘परस्य ते परः एव’’ (परस्य) pudgaladravyanā (ते) pariṇām (परः एव) pudgaladravya chhe, jīvadravya thayun nathī. bhāvārtha ām chhe ke gnānāvaraṇādi karmanun kartā pudgal chhe ane vastu paṇ pudgal chhe, dravyāntar nathī. 11 – 56.