Sattasvarup-Gujarati (English transliteration). Sarvagnya sattAswaroop.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 4 of 6

 

Page 49 of 103
PDF/HTML Page 61 of 115
single page version

background image
sattAsvarUp ][ 49
rogane maTADavA ichchhe chhe, e pramANe rogAbhAvaichchhA prabal
thatAn kaShAyaichchhA gauN thaI jAy chhe.
vaLI bhUkh lAge, taras lAge, shItatA lAge, garamI lAge
tathA pIDA ityAdi rog utpanna thaI jAy tyAre sArI
-narasI, mIThI
khArI ane khAdyaakhAdyano paN vichAr karato
nathI, bUrI akhAdya vastune bhakShaN karIne paN rog maTADavA
ichchhe chhe. jem paththar vA vADanA kAnTA vagere khAIne paN bhUkh
maTADavA ichchhe chhe, e pramANe rogAbhAvaichchhA thatAn bhogaichchhA
gauN thaI jAy chhe.
evI rIte ek kALamAn ek ichchhAnI mukhyatA rahe chhe
ane anya ichchhAnI gauNatA thaI jAy chhe, parantu mULamAn to
ichchhA nAmano rog sadAy kAyam rahe chhe.
jene navIn navIn viShayonI ichchhA chhe tene dukh,
svabhAvathI ja thAy chhe, jo dukh maTI gayun hoy to te navIn
viShayo arthe vyApAr shA sArun kare? e ja vAt shrI
pravachanasAramAn kahI chhe ke
जेसिं विसयेसु रदी तेसिं दुक्खं वियाण सब्भावं
जइ तं ण हि सब्भावं वावारो णत्थि विसयत्थं ।।६४।।
(shrI pravachanasAradhi1)
artha :je jIvone indriyaviShayomAn prIti chhe temane dukh
svAbhAvik ja jAN; kAraN ke jo temane svAbhAvik dukh na
hoy to temane viShay sevan arthe vyApAr paN na hoy.

Page 50 of 103
PDF/HTML Page 62 of 115
single page version

background image
50 ]
[ sattAsvarUp
artha :jem rogIne ek auShadhi khAvAthI ArAm
thaI jAy to te bIjI auShadhinun sevan shA mATe kare? te
ja pramANe ek viShayasAmagrI prApta thatAn ja dukh maTI jAy
to te bIjI viShayasAmagrI shA mATe ichchhe? kAraN ke ichchhA
to rog chhe ane e ichchhA maTADavAno ilAj viShayasAmagrI
chhe, have ek prakAranI viShayasAmagrInI prAptithI ek prakAranI
ichchhA dabAy chhe, parantu tRuShNA
ichchhA nAmano rog to
antarangamAnthI maTato ja nathI, tethI bIjI anya prakAranI
ichchhA vaLI upajI Ave chhe. e pramANe sAmagrI maLatAn
maLatAn AyuShya pUrNa thaI jAy chhe ane ichchhA to barAbar
tyAn sudhI kAyam ja lAgI rahe chhe. tyAr pachhI bIjI paryAy
pAme chhe tyAre te paryAy sambandhI tyAnA kAryonI navIn ichchhA
utpanna thAy chhe, e pramANe sansAramAn dukhI thayo thako bhramaN
kare chhe.
vaLI, aniShTasAmagrInA sanyoganA kAraNone tathA
iShTasAmagrInA viyoganA kAraNone vighna mAno chho paN tame
kAI (eno) vichAr sanmukh thaIne karyo chhe? jo e ja
vighna hoy to muni Adi tyAgI-tapasvI to e kAryone
angIkAr kare chhe, mATe vighnanun mUL kAraN agnAn
rAgAdik
ja chhe; e pramANe dukh vA vighnanun svarUp jAN. tathA teno
ilAj samyagdarshan
gnAnchAritra chhe tenA svarUpano upadesh
ApI pravRutti karAvavAvALA shrIarhantadevAdhidev chhe. e pramANe

Page 51 of 103
PDF/HTML Page 63 of 115
single page version

background image
sattAsvarUp ][ 51
dukh vA vighnanA hartA jANI temane pUjavA yogya chhe. paN
kadAchit tame temane viShayasukhanA kartA tathA rogAdik vighnanA
hartA jANI pUjasho to e kAryo to pUrvopArjit karmone
AdhIn chhe, tethI tamane jinadevane pUjavA chhatAn paN e
laukik dukh
vighna Adi ashAtAnA udayathI to thAy chhe,
have evI hAlatamAn tamane jinadevanI AstikyatA kayA
prayojananA Ashraye Takashe te batAvo? mATe sarvathI pahelAn
dukh vA vighnanun svarUp nishchay karI pachhI e prayojananA artha
pUjavA yogya chhe, em tame shAstra anusAr guNanun varNan karo
chho, parantu tamane guNonun vA guNadhArak guNInun sAchun svarUp
gnAnamAn to nishchay thayun nathI, mATe pahelAn tenun svarUp nishchay
karI sevak banavun yogya chhe.
prashnaarhantadevanun sAchun svarUp shun chhe te kaho?
uttaranishchayarUp antarangalakShaN to kevalagnAn
vItarAgatAdipaNun chhe tathA bAhyalakShaN svayam jIvAdipadArthonun
sAchun mUL vaktApaNun chhe e kevalagnAn
vItarAgapaNAnun A
sAmarthya chhe. vaLI sAchun mUL vaktApaNun chhe te kevalagnAn
vItarAgapaNAnun sAmarthya chhe tathA sAchA mUL vaktApaNAnun
yuktithI pratyakSha ane vachananA aviruddhapaNAthI samarthan thAy
chhe. mATe jene temanA vachanamAn yuktithI, pratyakShathI aviruddhapaNun
sAchun bhAsyun chhe tene ja temanun kevalagnAnapaNun tathA vItarAgapaNun
nirdoSh bhAsyun chhe, em jANavun.

Page 52 of 103
PDF/HTML Page 64 of 115
single page version

background image
tyAn ahIn sanyogarUpkAryarUp sAdhan je satyavachan
tenAthI sarvagnano svarUpanishchay thayo chhe tathA dravyarUp
arhantadevanun svarUp param audArik sharIrane dhAranAr, aDhAr
doShothI rahit, digambar, AbharaNAdi rahit ane shAntamudrAnA
dhArak ityAdirUp chhe.
£ti sattAsvarup
52 ]
[ sattAsvarUp

Page 53 of 103
PDF/HTML Page 65 of 115
single page version

background image
sarvagna sattAsvarUp ][ 53
sarvagna sattAsvarup
have shrI arhantadevano nishchay, potAnA gnAnamAn thavAno
upAy lakhIe chhIeA jIv anAdithI mithyAdarshan
agnAnkuchAritrabhAvathI pravartato thako chaturgatirUp sansAramAn
paribhramaN kare chhe, tyAn karmanA udayathI utpanna thayelI je
1asamAnajAtiyadravyaparyAyamAn ahambuddhi dhArI unmatta banI
viShaykaShAyaAdi kAryarUp pravarte chhe. temAn anAdithI ghaNo
kAL to 2nityanigodamAn ja vyatIt thayo vA pRithvI Adi
paryAyomAn vA itaranigodamAn vyatIt thayo. e nitya-
nigodamAnthI nIkaLyA pachhI pAnch
3sthAvaramAn utkRuShTa rahevAno

1. asamAnajAtidravyaparyAy = bhinna jAtivALA dravyo maLIne je
ekarUp sanyog bane chhe tene asamAnajAtidravyaparyAy kahe chhe.
dA.ta. jIv ane pudgalo maLIne manuShyadevAdi avasthArUpe
ekarUp vyavahAr thAy chhe te.
2. nigod = je sharIramAn anantAnant jIvo ekI sAthe rahe chhe,
janme chhe ane mare chhe, te sharIrane sAdhAraN kahe chhe ane temAn
rahetA jIvone nigod ke sAdhAraN vanaspatikAy kahe chhe.
3. sthAvar = (1) pRithvIkAy (2) apkAy (3) teukAy (4)
vAukAy (5) vanaspatikAy. e pAnch sthAvaranA bhed chhe.

Page 54 of 103
PDF/HTML Page 66 of 115
single page version

background image
54 ]
[ sarvagna sattAsvarUp
kAL asankhyAt kalpakAL pramAN chhe tyAn to ek sparshanaindriyanun
ja kinchit gnAn hoy chhe, have e paryAyomAn je dukh A jIv
bhogave chhe tene to je bhogavavAvALo jIv chhe te ja jANe chhe
vA kevalIbhagavAn jANe chhe. koI prakArathI karmano kShayopasham
karI vA tras Adi prakRitinA udayathI be indriy, traN indriy,
chAr indriy, asangnIpanchedriy tathA labdhyaparyAptak paryAyomAn
utpanna thAy chhe tyAn visheSharUpathI dukhanI ja sAmagrI hoy chhe.
tyAn paN gnAnanI mandatA ja chhe eTale e paryAyomAn to
AtmahitakArI dharmano vichAr thavAno paN sarvathA abhAv chhe.
bAkI tiryanchaparyAy rahI, temAn nAnI
1avagAhanA ane
alpaAyuShyavALA jIvo to ghaNA chhe tathA moTI avagAhanA
ane dIrghaAyuvALA jIvo thoDA chhe, temAn sinh, vAgh ane sarpa
Adi krUr jIvomAn to dharmanI vAsanA ja hotI nathI, ane
kadAchit koI tiryanchane e vAsanA hoy to ghaNun karIne pUrvanI
devamanuShyomAnnI dharmavAsanAnA baLathI thAy chhe. vaLI koI jIvane
labdhinA baLathI upadeshAdikanun
2nimitta pAmatAn vartamAn tiryanch
sangnIparyAptak garbhaj moTI avagAhanA vA dIrgha AyunA dhArak
baLad ane haraNAdi jIvone utpanna thAy chhe, parantu evA jIv
ghaNA thoDA chhe.
narakaparyAy dukhamay ja chhe tyAn dharmAvAsanAdinun utpanna
1. avagAhanA = sharIranI unchAI.
2. nimitta = hAjarIrUp bAhyasanyog.

Page 55 of 103
PDF/HTML Page 67 of 115
single page version

background image
sarvagna sattAsvarUp ][ 55
thavun mahA durlabh chhe, koI jIvane manuShya-tiryanch paryAyomAn
thayelI vAsanA kinchit rahI jAy to te banI rahe chhe.
devaparyAyamAn ghaNA dev to bhavanatray arthAtbhavanavAsI,
vyantar ane jyotiShiomAn halakA padanA dhArak chhe, temane to
mithyAtva, viShayakaShAy ane bhogopabhogasAmagrI Adino
viShayarUpathI anurAg hoy chhe, tethI ghaNA jIv to tyAnthI marIne
ekendriy thAy chhe, tathA koI uchchapadanA dhArak jIv to pratham
manuShyaparyAyamAn dharma sAdhyo chhe tenA ja phalathI thAy chhe, paN
evA jIv thoDA hoy chhe.
manuShyaparyAyamAn ghaNA jIv to labdhyaparyAptak chhe temanun
shvAsanA aDhAramA bhAgapramAN AyuShya chhe, kAraN ke sansArI
jIvarAshimAn sarva manuShya ogaNatrIs ankapramAN chhe, tethI
ekendriyAdi sarva jIvarAshithI (teo) atyant thoDI sankhyAmAtra
chhe. tyAn paN ghaNA jIv to bhogabhUmiyA chhe. eTale tyAn to
devaAdino vA dharmakAryono sambandh ja nathI. vaLI karmabhUmimAn
ghaNA jIv to garbhamAn ja alpaAyunA dhArak maratA joIe
chhIe tathA kadAchit garbhamAn pUrNa avasthA thAy to janma thayA
pachhI ghaNA jIv alpaAyunA dhArak maratA joIe chhIe, vaLI
koI dIrgha AyuShya pAme to uchchakul pAmavun mahA durlabh chhe,
tenAthI pAnche indriyonI pUrNatA pAmavI vA sharIrAdi sarva sAmagrI
uttam pAmavI mahA durlabh chhe, tenAthI uttam sangatino sambandh
maLavo vA vyasanAdikathI bachyA rahevun mahA durlabh chhe, tenAthI

Page 56 of 103
PDF/HTML Page 68 of 115
single page version

background image
56 ]
[ sarvagna sattAsvarUp
antarangamAn dharmavAsanA thavI vA paralokathI ane pApathI bhayabhIt
thavun uttarottar mahA durlabh chhe, kadAchit tenI paN prApti thaI
jAy to mithyAdharmavAsanAno abhAv tathA tenAthI bachyA
rahevArUp kArya atyant durlabh chhe, vaLI tenAthI paN bachI jAy
to
1jainAbhAsI je shvetAmbarasamvegI, raktAmbar, pItAmbar,
kAShTAsandhI tathA A kaLikALamAn utpanna thayelI mithyAdharma
samAn jainadharmamAn paN pratIti tenAthI bachavun mahA durlabh chhe,
kadApi tenAthI bachavun banI jAy to kulakramathI ane panchAyatinA
bhayathI mithyAdevAdikothI bachavun banI jAy to moTun bhAgya!
parantu sAchAdevAdikanI tevI yathAvat vinayAdirUp pravRutti na thaI.
vaLI tyAn paN koI jIv to potAnA gnAnamAn nirNay karyA vinA
ja agnAnIsAdharmInA sangamAn magna banI (teno) vinay vA
ujjavalatA vadhAravAvALI dravyarUp pUjA-tap
-tyAg Adi bAhyakriyAmAn ja nimagna thaI rahe chhe. vaLI koIk
jIv, vaktAnA upadesh Adi kathanathI svarUp nirNay paN kare
chhe; tyAn potAnA gnAnamAn AgamanA AshrayathI te
2shikShA yAd
rAkhe chhe ane potAne vastusvarUpano gnAnI mAnI santuShTa thaI rahe
chhe paN yukti
hetupUrvak tenun gnAn karato nathI, tathA koI hetu
yukti paN shIkhI le chhe to tyAn AgamamAn kahyo chhe tevo ja
nishchay karI vastusvarUpano nirNay thayo mAnI le chhe, paN
1. jainAbhAsI = vAstavik jain nahi paN jain jevA dekhAtA.
2. shikShA = upadesh.

Page 57 of 103
PDF/HTML Page 69 of 115
single page version

background image
sarvagna sattAsvarUp ][ 57
jinamatamAn AgamAshrayahetu ane svAnubhav vinA, kaI
apekShA 1abAdh vA 2sabAdh chhe evo nirNay karato nathI. tathA
koI jIv, bAhyaguNothI (mAtra) vyavahArarUp vastuno yuktipUrvak
nirNay paN karI le chhe, parantu nishchayAshrit sAchun svarUp na
bhAsyun tethI te mithyAdraShTi ja chhe.
e pramANe A sansAramAn anantAnantakAL paribhramaN
karatAn karatAn ja vyatIt thayo chhe, tethI have tamane kahIe chhIe
ke
have to ATalI vAtono avashya nirNay karI lyo ke
AgamathI, yuktithI vA svAnubhavathI sansAramAn paribhramaN A
ja pramANe thAy chhe ke nathI thatun? vA sansAramAn upar kahelI
sarva vAto durlabh chhe ke nathI? have tamAre
3anadhyavasAyI rahevun
yogya nathI, A manuShyaparyAyarUp ras pAmavo mahA durlabh chhe,
nahi to pachhI pastAsho ane kAI garaj sarashe nahi. anantAnant
jIvo A ja pramANe dukhI thayA thakA kAL pUrNa kare chhe paN
have tame to A avasar pAmyA chho! manuShyaparyAy, uchchakul,
dIrghaAyu, pAnche indriyonI paripUrNatA, rUDA kShetramAn vAs,
satsanganI prApti, pApathI bhayabhItapaNun, dharmabuddhinI prApti,
shrAvakakulanI prApti, satyashAstronun shravaN, satya upadeshadAtAno
sambandh maLavo, satyamArgano Ashray maLavo, satyadev AdinA
1. abAdh = doSh vagaranI, virodh vagaranI.
2. sabAdh = doShavALI, virodhavALI.
3. anadhyavasAyI = bekhabarUn.

Page 58 of 103
PDF/HTML Page 70 of 115
single page version

background image
58 ]
[ sarvagna sattAsvarUp
nikaT darshanpUjan ityAdinun karavun, tathA bhaktirUp vA
AstikyatArUp pariNAmonun thavun, ityAdi uttarottar mahAdurlabh
chhe; chhatAn A kALamAn paN mahAbhAgyanA udayathI e badhI vAto
prApta thaI chhe.
paN have tamane pUchhIe chhIe ketame hameshAn mandiramAn
Avo chho tyAn tame mandiramAn je pratimAjI birAje chhe, tene
ja dev jANI santuShTa thaI rahyA chho ke tamane pratimAjIno
nAno
moTo AkAr, varNa vA padmAsankAryotsargAsan Adi
ja dekhAy chhe, ke jenI A pratimA chhe tenun paN (kAI)
svarUp bhAsyun chhe? te tame tamArA chittamAn vichArI juo.
jo nathI bhAsyun to gnAn vinA konun sevan karo chho? tethI
tamAre jo potAnun bhalun karavun chhe to sarva Atmahitanun mUL
kAraN je ‘Apta’ teno sAcho svarUpanirNay karI gnAnamAn
lAvo. kAraN ke
sarva jIvone sukh priy chhe, sukh karmonA
nAshathI thAy chhe, karmano nAsh samyakchAritrathI thAy chhe,
samyakchAritra, samyagdarshan
gnAnapUrvak thAy chhe, samyaggnAn
AgamathI thAy chhe, Agam koI vItarAgapuruShanI vANIthI
upaje chhe ane e vANI koI vItarAgapuruShanA Ashraye chhe,
mATe je satpuruSh chhe temaNe potAnA kalyAN arthe sarva sukhanun
mULakAraN je Aptaarhant sarvagna teno yuktipUrvak sArI rIte
sarvathI pratham nirNay karI (temano) Ashray levo yogya chhe.
kahyun chhe ke

Page 59 of 103
PDF/HTML Page 71 of 115
single page version

background image
sarvagna sattAsvarUp ][ 59
सर्वः प्रेप्सति सत्सुखाप्तिमचिरात् सा सर्वकर्मक्षयात्
सद्वृतात्स च तच्च बोधनियतं सोप्यागमात् स श्रुतेः ।।
सा चाप्तात् स च सर्वदोषरहितो रागादयस्तेऽप्यत्
स्तं युक्त्या सुविचार्य सर्वसुखदं सन्तः श्रयन्तु श्रियै ।।।।
(AtmAnushAsan)
e pramANe rAgAdi sarva doSharahit je Apta, tenun
nishchayapaNun gnAnamAn karavun. tyAn te to agnAnrAgAdi
doSharahit chhe ja, pratimA paN temanI ja chhe vA shAstromAn
nirbAdharUpathI temanun svarUp lakhyun chhe ja paN have jeno upadesh
sAmbhaLIe chhIe, jenA kahelA mArga upar chAlIe chhIe, vA
jenI sevA, pUjA AstikyatA, jAp, smaraN, stotra,
namaskAr ane dhyAn karIe chhIe evA je arhantasarvagna,
temanun pratham potAnA gnAnamAn svarUp to bhAsyun ja nathI, to
tame nishchay karyA vinA konun sevan karo chho? lokamAn paN
A pramANe chhe ke atyant niShprayojan vAtano paN nirNay karI
arthasarva jIvo bhalA sukhanI prAptine ichchhe chhe; te prApti
sarva karmanA kShayathI thAy chhe, sarva karmano kShay chAritrathI thAy chhe;
chAritra gnAnamAn niyat chhe; gnAn AgamathI thAy chhe; Agam
yathArtha upadeshamAnthI pravarte chhe; yathArtha upadesh AptapuruSh dvArA
hoy chhe; ane Apta rAgAdi sarva doShathI rahit chhe, mATe
satpuruSho te sarva sukhanA dAtA Aptane yuktithI bhalI rIte
vichArIne kalyANane mATe teno Ashray karo.

Page 60 of 103
PDF/HTML Page 72 of 115
single page version

background image
60 ]
[ sarvagna sattAsvarUp
pravarte chhe ane AtmahitanA mUL AdhArabhUt je arhantadev,
teno nirNay karyA vinA ja tame pravarto chho e moTun Ashcharya
chhe! vaLI tamane nirNay karavA yogya gnAn paN bhAgyathI
prApta thayun chhe mATe tame A avasarane vRuthA na gumAvo.
ALas Adi chhoDI tenA nirNayamAn potAne lagAvo ke jethI
tamane vastunun svarUp, jIvAdikanun svarUp, sva
paranun
1bhedavignAn, AtmAnun svarUp, heyupAdey ane shubh
ashubh shuddha avasthArUp potAnA padapadanun svarUp e
badhAnun sarva prakArathI yathArthagnAn thAy. mATe sarva manorath siddha
thavAno upAy je arhantasarvagnanun yathArthagnAn je prakArathI thAy
te pratham karavA yogya chhe. kahyun chhe ke
जो जाणदि अरहंतं दव्वत्तगुणत्तपज्यत्तेहिं
सो जाणदि अप्पाणं मोहो खलु जादि तस्य लयं ।।८०।।
artha :je dravyaguNparyAyo vaDe arhantane jANe chhe
te ja AtmAne yathArtha jANe chhe ane tenA ja mohano nAsh thAy
chhe. kAraN ke
je arhantanun svarUp chhe te ja potAnun svarUp chhe
paN visheShatA eTalI chhe, ke teo pahelA ashuddha hatA ane
1. bhedavignAn = AtmA ane jaDanI judAInun bhAn.
artha :je jIv arhant bhagavAnane dravyapaNe, guNapaNe ne
paryAyapaNe jANe chhe, te (potAnA) AtmAne jANe chhe; ane teno
moh kharekhar nAsh pAme chhe.

Page 61 of 103
PDF/HTML Page 73 of 115
single page version

background image
sarvagna sattAsvarUp ][ 61
ratnatrayanA sAdhanathI vibhAvone nAsh karI shuddha thayA chhe ane
tamane ratnatrayanun sAdhan nathI thayun, tethI
1bahirAtmapaNun banI
rahyun chhe.
e pramANe shrIguru param dayALu chhe, tethI tamane A
vAtamAn chitta lagAvavAnI preraNA kare chhe. tame paN darshanAdik
kArya to karo chho ja paN temAn ATalun visheSh karavun ke
anadhyavasAyI ghelI pAgalapaNAnI Adat chhoDI pratham nirNay
karI darshanAdik karo. jemAn chitta paN sArI rIte sthir thAy,
sukh paN vartamAnamAn upaje tathA AsthA paN kAyam rahe
tyAre pote anyano chalit karyo chalit thAy nahi. mATe
sarvathI pratham arhantasarvagnano nirNay karavArUp kArya karavun, e
ja shrIgurunI mUL shikShA chhe.
tyAn je jIv, pramANagnAn dvArA arhantadevanA Agamanun
sevan, yuktinun avalamban, paramparAguruono upadesh tathA
svAnubhav vaDe nirNay karIne jainI thashe te ja mokShamArgarUp
sAchun phaL pAmashe tathA sAtishay puNyabandh karashe. tathA je A
vAto dvArA nirNay to nahi kare ane kulakramathI, vyavahArarUp
vA bAhyaguNonA AshrayathI, shAstrothI sAmbhaLIne tenAthI
potAnun bhalun thavun jANIne tathA panchAyat sambandhanA AshrayathI
temano sevak thaI agnAnavinayAdirUp pravartashe, tene sAchun
nishchayasvarUp phaL to Avashe nahi paN mAtra puNyabandh thaI
1. bahirAtmapaNun = AtmAnA svabhAvathI vimukhapaNun.

Page 62 of 103
PDF/HTML Page 74 of 115
single page version

background image
62 ]
[ sarvagna sattAsvarUp
jashe. vaLI je kulAdi pravRutti vaDe, panchAyatapaddhatithI, rogAdi
maTADavA arthe avinayAdirUp ayathArtha pravarte chhe vA
laukikaprayojananI vAnchhA pUrvak yathArtha ke ayathArtha pravarte chhe
ane (uparathI) AtmakalyANanun samarthan kare chhe, tene to
pApabandh ja thAy chhe. mATe jene AtmakalyAN karavun chhe teNe
to A dash vAto dvArA nirNay karIne je sAchA dev bhAse
temanA, AstikyatA lAvI sevak thavun yogya chhe. e dash
vAto kaI chhe te kahIe chhIe
1sattA, 2svarUp, 3sthAn,
4phaL, 5pramAN, 6nay, 7nikShepsansthApanA, 8anuyog,
9AkArabhed ane 10varNabhed. have tenun sAmAnya svarUp
kahIe chhIe
1. anya koI kahe ke arhantadev nathI vA potAnA
dilamAn ja evo sandeh UpajI Ave, to yukti AdithI vA
anyanA upadesh AdithI arhantadevanA astitvanI AsthA
lAvavAnun baL potAnA chittamAn prApta thavun athavA arhantanA
astitvanI spaShTa bhAvanA thaI javI, tenun nAm sattAnishchay
chhe.
2. arhantadevanun bAhyaabhyantar svarUp jevun chhe tevo
ja teno sAcho nishchay thavo, tenun nAm svarUpanishchay chhe.
3. vaLI sAnkhya, bauddha, naiyAyik, vaisheShik, nAstik,
mImAnsak, chArvAk ane jain e matomAn vA vartamAnakALamAn
shvetAmbar, raktAmbar, pItAmbar, DhunDhiyA ane samvegI Adi

Page 63 of 103
PDF/HTML Page 75 of 115
single page version

background image
sarvagna sattAsvarUp ][ 63
jainAbhAsomAn vA anya paN jeTalA mato chhe temAn evA
sarvagnadev kayA matamAn hoy chhe? evo satya sthAnanirNay
karavo te sthAnanirNay chhe.
4. evA satyadevane sevan karavAthI kayA phaLanI prApti
thashe? teno nirNay karavo te phaLanishchay chhe.
5. vaLI evA devano nishchay kaI jAtinA gnAnathI thashe?
teno nirNay karavo te pramANanishchay chhe.
6. tathA bhagavAnanAn ekahajAr ATh nAm chhe te kayA
nayanI vivakShAthI kahyAn chhe? teno nishchay karavo te nayanishchay chhe.
7. bhAvanAnI apekShA karIe ke temanI pratimAnAn darshan
Adi shA mATe karavAmAn Ave chhekyA prayojanathI karavAmAn
Ave chhe? teno nishchay karavo te (nikShep) sansthApanAnishchay
chhe.
8. prathamAnuyog, karaNAnuyog, charaNAnuyog ane
dravyAnuyoganun svarUp kyAn kyAn rahyun chhe? teno nishchay karavo te
anuyoganishchay chhe.
9. mUL bhAvothI pratimAjIno AkAr nAnomoTo shA
mATe hoy chhe? teno nishchay karavo te AkAranishchay chhe tathA
10. mUL bhAvonI apekShAe pratimAjIno varNa ane
anek prakAranI kAy kevI hoy chhe? teno vichAr karavo te
varNanishchay chhe.

Page 64 of 103
PDF/HTML Page 76 of 115
single page version

background image
64 ]
[ sarvagna sattAsvarUp
e pramANe potAne pratham svarUpanishchay thayo hoy to
pratipakShIne samajAvavAnun baL rahe tathA potAnI
Astikyabuddhi paN TakI rahe. paN jo e pramANe na hoy
to
1pratipakShInI yuktinun khanDan paN na karI shakAy tathA
(potAne) sanshayAdik kAyam rahe tyAre tene AstikyatA kyAn
rahI? mATe pahelAn uparanI vAto dvArA avashya nirNay karavo
e ja dharmanun mUL chhe.
have, e vaDe arhantasarvagnano nirNay kevI rIte karI
shakAy teno upAy darshAvIe chhIetyAn pratham ja sattA
nishchay jo ‘arhantadev chhe ja’ evo nishchay thavAno prabandh A
pramANe karIe chhIe
koI vAdI kahe vA potAnA manamAn
ja sanshay upajI Ave ketame sarvagna kaho chho paN e ja
sarvagna ja nathI. teno uttarjo tame sarvagnanI nAsti kaho
chho to shA uparathI kaho chho? tyAre te kahe chhe kehun sarvagnane
shA uparathI jANun, koI evun pramAN bhAsatun nathI ke jethI
sarvagna jANI shakAy. mATe nishchay vinA vastunun sansthApan karavun
te AkAshanA phUl samAn chhe. teno uttar
temane agnAn
andhakArano samUh phelAyelo chhe, jethI pramANathI siddha je sarvagna
te paN tamane na bhAsyA ane tame (ekAek)
2nAstikapaNAnun
vachan kahyun. e ja shrI shlokavArtikamAn kahyun chhe. yathA
1. pratipakShI = viruddha abhiprAyavALA.
2. nAstikapaNun = sarvagnanun na mAnavApaNun.

Page 65 of 103
PDF/HTML Page 77 of 115
single page version

background image
sarvagna sattAsvarUp ][ 65
तत्र नास्त्येव सर्वज्ञो ज्ञापकानुपलंभनात्
व्योमांभोजवर्दित्येतत्तमस्तोगविजृभितम् ।।।।
(pratham adhyAypAnun11)
tyAn tene ame A pramANe pUchhIe chhIe kesarvagnane
jANavAvALun pramANagnAn tamane nathI ja tethI tame sarvagnanI
nAsti kaho chho? ke anyamAn sarvagna nathI tethI kaho chho? ke
sarva matavALAomAn sarvagna nathI tethI kaho chho? tyAre te kahe
chhe ke
‘mane (tenun gnAn) nathI, kAraN ke men sarvagna dIThA nathI
tethI nAsti kahun chhun’ tyAre tene uttar ApIe chhIe ketamane
na dekhavAthI sarvagnanI nAsti kaho chho, to have je je vastu
tamane na bhAse te badhAnI nAsti kaho tyAre to tamAro hetu
siddha thAy tyAn samudramAn jaL keTalA ghaDA pramAN chhe?’ have e
ghaDAnI gaNatrI tamArA gnAnamAn to AvI nathI, parantu samudramAn
jaL to sankhyAnI maryAdAsahit avashya chhe, tathA tamArAthI ghaNA
chatur vA gnAnInA gnAnamAn e samudranA jaLanI pramANatA AvI
ja hashe ke ‘AmAn ATalA ghaDApramAN jaL chhe.’ have e prakAre
to tamArAmAn svasambandhI gnApakAnupalambh nAmano hetuvyabhichAr
Avyo.
artha :jem AkAshanA phUlanAn astitvane jaNAvanArun koI
pramAN prApta nahi hovAthI AkAshanun phUl nathI. tem sarvagnanA
astittvane jaNAvanArun koI pramAN prApta nahi hovAthI sarvagna
paN nathI, Am mAnavun te andhakAranA samUhano phelAv chhe.

Page 66 of 103
PDF/HTML Page 78 of 115
single page version

background image
66 ]
[ sarvagna sattAsvarUp
jem koI puruShe dillI na dekhI to tenA na dekhAvAthI
kAI dillIno abhAv to kahI shakAy nahi, arthAt dillI to
chhe ja. te ja pramANe tamane sarvagnane dekhavAno upAy to na
bhAsyo vA sarvagna na dekhyA to tame agnAnI chho, tamane na
bhAsavAthI kAI sarvagnano abhAv to kahI shakAy nahi. sarvagna to
chhe ja. e pramANe shrI shlokavArtikamAn paN kahyun chhe. yathA
स्वसंबंधि यदीदं स्याद्ब्यभिचारि पयोनिधेः
अंभः कुंभादिसंख्यानैः सद्भिरज्ञायमानकैः ।।१४।।
(pra. a. pAnun13)
vaLI, je parasambandhi gnApakAnupalambh nAmanA hetune grahaN
kare arthAt par je anya, temane sarvagna jANavAno upAy na
bhAsyo vA teNe sarvagna na dIThA, tethI e paranI apekShAe
sarvagnanI nAsti kahe chhe. tyAn tene pUchhIe chhIe ke
tamArAthI
par to ame paN chhIe, have ame kahIe chhIe ke ‘amane
sarvagnane jANavAnA upAyarUp gnAn bhAsyun chhe tenAthI sarvagnane
ame jANyA chhe, tethI tame paraapekShAe sarvagnanI nAsti kevI
rIte kaho chho? kAraN ke ame tamane tamArA vachanathI sarvagnano
AstikyatArUp nirNay karAvI Apashun ane pharI tame
artha :‘sarvagnane jaNAvanArun pramAN mane potAne upalabdha
nathI, tethI sarvagna nathI.’ em mAnavAmAn Ave to samudranA
jaLanI (chokkas) ghaTasankhyA je tane potAne agnAt hovA chhatAn
vidyamAn chhe, tenI sAthe vyabhichAr Ave chhe.

Page 67 of 103
PDF/HTML Page 79 of 115
single page version

background image
sarvagna sattAsvarUp ][ 67
viruddhavachan kahetA jasho ane nyAy thayel jo amArI vAt
sAchI rahI jAshe to emAn matapakSharUp paraspar vyAghAt thashe,
tathA jo nyAyamAn pramAN dvArA tenAthI siddha na karavAmAn Ave
to amArI siddhi jUThThI paDI. mATe amane jem (tenI siddhi)
bhAsI chhe tevI tamane pramAN dvArA siddha karAvI Apashun, tyAre
tamAro parasambandhi gnApakAnupalambh nAmano hetu sarvagnanI nAsti
sAdhavAmAn jUTho paDyo. mATe tamAre paranI apekShAe sarvagnanI
nAsti mAnavI yogya nathI. e ja vAt shrI shlokavArtikajImAn
kahI chhe. yathA
परोपगमतः सिद्धस्स चेन्नास्तीति गम्यते
व्याघातस्तत्प्रमाणत्वेडन्योन्यं सिद्धो न सोऽन्यथा ।।२७।।
(pra. a. pAnun41phUTanoT)
vaLI tame kahesho ke‘jagatamAn sarvane ja sarvagna dekhavAno
upAy bhAsyo nathI vA sarvagna dIThA nathI, tethI sarvasambandhI
sarvagnanI nAsti kahIe chhIe’ tene pUchhIe chhIe ke
tamane
sarvane sarvagna na dekhavAno nishchay kevI rIte thayo? tyAre te kahe
artha :‘sarvagnane jaNAvanArun pramAN parane (mArAthI anya
vyaktine) upalabdha nathI, mATe sarvagna nathI’; em kAraN
ApavAmAn Ave to tArAthI anya vyakti to hun paN chhun ke jene
sarvagnane jaNAvanArun pramAN upalabdha chhe. e rIte anya
vyaktionI mAnyatAmAn paraspar vyAghAt thato hovAthI anya
vyaktinI mAnyatA dvArA paN sarvagnano abhAv thato nathI.

Page 68 of 103
PDF/HTML Page 80 of 115
single page version

background image
68 ]
[ sarvagna sattAsvarUp
chhe ke‘hun sarvanA chittano nirNay karIne kahun chhun’ tyAn ame
kahIe chhIe keje sarvanA chittane jANe te ja sarvagna, to tame
sarvanA chittane jANyun!
have tamArI sarvanA chittane jANavAnI shaktinI parIkShA
karI laIshun. jo tame dUrakShetranI tathA ghaNA kALanI jo tame dekhyA
vagaranI sthUl vAt paN batAvI desho, to tamArun sarvanA chittanun
jANavApaNun sAchun mAnI leshun. jo tamArAthI dUr kShetranI tathA
ghaNA kALanI vAt batAvI shakAtI nathI to tamane sarvanA chittanun
gnAn thayun chhe, em kevI rIte mAnIe? ane jo thayun chhe to
tamAro sarvasambandhignApakAnulambh nAmano hetu to sadoSh thayo.
kahyun chhe ke
सर्वसम्बंधि तद्बोद्धं किंचिद्बोधैर्न शक्यते
सर्वबोद्धास्तिचेत्कश्चित्तदवोद्धा किं निषिध्यते ।।१५।।
(shlokavArtik pra. a. pAnun14)
e pramANe tamArA sarva sambandhignApakAnupalambh nAmanA
hetune jUTh TharAvyo. tyAre te kahe chhe ke‘e to jANyun, parantu
parasambandhignApakAnupalambh to tyAre jUThA thAy ke jyAre tamane je
prakAranA pramAN dvArA sarvagnanun astitva bhAsyun chhe, te prakArathI
artha :jo sarvagnanA astitvane jaNAvanArun pramAN sarvane prApta
nathI, em kaho to te sarva sambandhI jANavun. alpagnAnathI thaI shake
nahi; ane jo te sarva sambandhI jANavun thaI shake, to pachhI koI sarvagna
hoI shake e vAtano niShedh kem karavAmAn Ave chhe?