Page 49 of 103
PDF/HTML Page 61 of 115
single page version
thatān kaṣhāyaichchhā gauṇ thaī jāy chhe.
-narasī, mīṭhī
ichchhe chhe. jem paththar vā vāḍanā kāṇṭā vagere khāīne paṇ bhūkh
maṭāḍavā ichchhe chhe, e pramāṇe rogābhāvaichchhā thatān bhogaichchhā
gauṇ thaī jāy chhe.
ichchhā nāmano rog sadāy kāyam rahe chhe.
viṣhayo arthe vyāpār shā sārun kare? e ja vāt shrī
pravachanasāramān kahī chhe keḥ
hoy to temane viṣhay sevan arthe vyāpār paṇ na hoy.
Page 50 of 103
PDF/HTML Page 62 of 115
single page version
ja pramāṇe ek viṣhayasāmagrī prāpta thatān ja duḥkh maṭī jāy
to te bījī viṣhayasāmagrī shā māṭe ichchhe? kāraṇ ke ichchhā
to rog chhe ane e ichchhā maṭāḍavāno ilāj viṣhayasāmagrī
chhe, have ek prakāranī viṣhayasāmagrīnī prāptithī ek prakāranī
ichchhā dabāy chhe, parantu tr̥uṣhṇā
ichchhā vaḷī upajī āve chhe. e pramāṇe sāmagrī maḷatān
maḷatān āyuṣhya pūrṇa thaī jāy chhe ane ichchhā to barābar
tyān sudhī kāyam ja lāgī rahe chhe. tyār pachhī bījī paryāy
pāme chhe tyāre te paryāy sambandhī tyānā kāryonī navīn ichchhā
utpanna thāy chhe, e pramāṇe sansāramān duḥkhī thayo thako bhramaṇ
kare chhe.
kāī (eno) vichār sanmukh thaīne karyo chhe? jo e ja
vighna hoy to muni ādi tyāgī-tapasvī to e kāryone
aṅgīkār kare chhe, māṭe vighnanun mūḷ kāraṇ agnān
ilāj samyagdarshan
Page 51 of 103
PDF/HTML Page 63 of 115
single page version
kadāchit tame temane viṣhayasukhanā kartā tathā rogādik vighnanā
hartā jāṇī pūjasho to e kāryo to pūrvopārjit karmone
ādhīn chhe, tethī tamane jinadevane pūjavā chhatān paṇ e
laukik duḥkh
prayojananā āshraye ṭakashe te batāvo? māṭe sarvathī pahelān
duḥkh vā vighnanun svarūp nishchay karī pachhī e prayojananā artha
pūjavā yogya chhe, em tame shāstra anusār guṇanun varṇan karo
chho, parantu tamane guṇonun vā guṇadhārak guṇīnun sāchun svarūp
gnānamān to nishchay thayun nathī, māṭe pahelān tenun svarūp nishchay
karī sevak banavun yogya chhe.
sāchun mūḷ vaktāpaṇun chhe e kevalagnān
chhe. māṭe jene temanā vachanamān yuktithī, pratyakṣhathī aviruddhapaṇun
sāchun bhāsyun chhe tene ja temanun kevalagnānapaṇun tathā vītarāgapaṇun
nirdoṣh bhāsyun chhe, em jāṇavun.
Page 52 of 103
PDF/HTML Page 64 of 115
single page version
arhantadevanun svarūp param audārik sharīrane dhāranār, aḍhār
doṣhothī rahit, digambar, ābharaṇādi rahit ane shāntamudrānā
dhārak ityādirūp chhe.
Page 53 of 103
PDF/HTML Page 65 of 115
single page version
nigodamānthī nīkaḷyā pachhī pāñch
dā.ta. jīv ane pudgalo maḷīne manuṣhyadevādi avasthārūpe
ekarūp vyavahār thāy chhe te.
rahetā jīvone nigod ke sādhāraṇ vanaspatikāy kahe chhe.
Page 54 of 103
PDF/HTML Page 66 of 115
single page version
ja kiñchit gnān hoy chhe, have e paryāyomān je duḥkh ā jīv
bhogave chhe tene to je bhogavavāvāḷo jīv chhe te ja jāṇe chhe
vā kevalībhagavān jāṇe chhe. koī prakārathī karmano kṣhayopasham
karī vā tras ādi prakr̥itinā udayathī be indriy, traṇ indriy,
chār indriy, asañgnīpañchedriy tathā labdhyaparyāptak paryāyomān
utpanna thāy chhe tyān visheṣharūpathī duḥkhanī ja sāmagrī hoy chhe.
tyān paṇ gnānanī mandatā ja chhe eṭale e paryāyomān to
ātmahitakārī dharmano vichār thavāno paṇ sarvathā abhāv chhe.
bākī tiryañchaparyāy rahī, temān nānī
ane dīrghaāyuvāḷā jīvo thoḍā chhe, temān sinh, vāgh ane sarpa
ādi krūr jīvomān to dharmanī vāsanā ja hotī nathī, ane
kadāchit koī tiryañchane e vāsanā hoy to ghaṇun karīne pūrvanī
devamanuṣhyomānnī dharmavāsanānā baḷathī thāy chhe. vaḷī koī jīvane
labdhinā baḷathī upadeshādikanun
baḷad ane haraṇādi jīvone utpanna thāy chhe, parantu evā jīv
ghaṇā thoḍā chhe.
2. nimitta = hājarīrūp bāhyasanyog.
Page 55 of 103
PDF/HTML Page 67 of 115
single page version
thayelī vāsanā kiñchit rahī jāy to te banī rahe chhe.
mithyātva, viṣhayakaṣhāy ane bhogopabhogasāmagrī ādino
viṣhayarūpathī anurāg hoy chhe, tethī ghaṇā jīv to tyānthī marīne
ekendriy thāy chhe, tathā koī uchchapadanā dhārak jīv to pratham
manuṣhyaparyāyamān dharma sādhyo chhe tenā ja phalathī thāy chhe, paṇ
evā jīv thoḍā hoy chhe.
jīvarāshimān sarva manuṣhya ogaṇatrīs aṅkapramāṇ chhe, tethī
ekendriyādi sarva jīvarāshithī (teo) atyant thoḍī saṅkhyāmātra
chhe. tyān paṇ ghaṇā jīv to bhogabhūmiyā chhe. eṭale tyān to
devaādino vā dharmakāryono sambandh ja nathī. vaḷī karmabhūmimān
ghaṇā jīv to garbhamān ja alpaāyunā dhārak maratā joīe
chhīe tathā kadāchit garbhamān pūrṇa avasthā thāy to janma thayā
pachhī ghaṇā jīv alpaāyunā dhārak maratā joīe chhīe, vaḷī
koī dīrgha āyuṣhya pāme to uchchakul pāmavun mahā durlabh chhe,
tenāthī pāñche indriyonī pūrṇatā pāmavī vā sharīrādi sarva sāmagrī
uttam pāmavī mahā durlabh chhe, tenāthī uttam saṅgatino sambandh
maḷavo vā vyasanādikathī bachyā rahevun mahā durlabh chhe, tenāthī
Page 56 of 103
PDF/HTML Page 68 of 115
single page version
thavun uttarottar mahā durlabh chhe, kadāchit tenī paṇ prāpti thaī
jāy to mithyādharmavāsanāno abhāv tathā tenāthī bachyā
rahevārūp kārya atyant durlabh chhe, vaḷī tenāthī paṇ bachī jāy
to
samān jainadharmamān paṇ pratīti tenāthī bachavun mahā durlabh chhe,
kadāpi tenāthī bachavun banī jāy to kulakramathī ane pañchāyatinā
bhayathī mithyādevādikothī bachavun banī jāy to moṭun bhāgya!
parantu sāchādevādikanī tevī yathāvat vinayādirūp pravr̥utti na thaī.
vaḷī tyān paṇ koī jīv to potānā gnānamān nirṇay karyā vinā
ja agnānīsādharmīnā saṅgamān magna banī (teno) vinay vā
ujjavalatā vadhāravāvāḷī dravyarūp pūjā-tap
-tyāg ādi bāhyakriyāmān ja nimagna thaī rahe chhe. vaḷī koīk
jīv, vaktānā upadesh ādi kathanathī svarūp nirṇay paṇ kare
chhe; tyān potānā gnānamān āgamanā āshrayathī te
chhe paṇ yukti
nishchay karī vastusvarūpano nirṇay thayo mānī le chhe, paṇ
2. shikṣhā = upadesh.
Page 57 of 103
PDF/HTML Page 69 of 115
single page version
nirṇay paṇ karī le chhe, parantu nishchayāshrit sāchun svarūp na
bhāsyun tethī te mithyādraṣhṭi ja chhe.
ke
ja pramāṇe thāy chhe ke nathī thatun? vā sansāramān upar kahelī
sarva vāto durlabh chhe ke nathī? have tamāre
nahi to pachhī pastāsho ane kāī garaj sarashe nahi. anantānant
jīvo ā ja pramāṇe duḥkhī thayā thakā kāḷ pūrṇa kare chhe paṇ
have tame to ā avasar pāmyā chho! manuṣhyaparyāy, uchchakul,
dīrghaāyu, pāñche indriyonī paripūrṇatā, rūḍā kṣhetramān vās,
satsaṅganī prāpti, pāpathī bhayabhītapaṇun, dharmabuddhinī prāpti,
shrāvakakulanī prāpti, satyashāstronun shravaṇ, satya upadeshadātāno
sambandh maḷavo, satyamārgano āshray maḷavo, satyadev ādinā
2. sabādh = doṣhavāḷī, virodhavāḷī.
3. anadhyavasāyī = bekhabarūn.
Page 58 of 103
PDF/HTML Page 70 of 115
single page version
chhe; chhatān ā kāḷamān paṇ mahābhāgyanā udayathī e badhī vāto
prāpta thaī chhe.
ja dev jāṇī santuṣhṭa thaī rahyā chho ke tamane pratimājīno
nāno
svarūp bhāsyun chhe? te tame tamārā chittamān vichārī juo.
jo nathī bhāsyun to gnān vinā konun sevan karo chho? tethī
tamāre jo potānun bhalun karavun chhe to sarva ātmahitanun mūḷ
kāraṇ je ‘āpta’ teno sācho svarūpanirṇay karī gnānamān
lāvo. kāraṇ ke
samyakchāritra, samyagdarshan
upaje chhe ane e vāṇī koī vītarāgapuruṣhanā āshraye chhe,
māṭe je satpuruṣh chhe temaṇe potānā kalyāṇ arthe sarva sukhanun
mūḷakāraṇ je āptaarhant sarvagna teno yuktipūrvak sārī rīte
sarvathī pratham nirṇay karī (temano) āshray levo yogya chhe.
kahyun chhe keḥ
Page 59 of 103
PDF/HTML Page 71 of 115
single page version
nirbādharūpathī temanun svarūp lakhyun chhe ja paṇ have jeno upadesh
sāmbhaḷīe chhīe, jenā kahelā mārga upar chālīe chhīe, vā
jenī sevā, pūjā āstikyatā, jāp, smaraṇ, stotra,
namaskār ane dhyān karīe chhīe evā je arhantasarvagna,
temanun pratham potānā gnānamān svarūp to bhāsyun ja nathī, to
tame nishchay karyā vinā konun sevan karo chho? lokamān paṇ
ā pramāṇe chhe ke atyant niṣhprayojan vātano paṇ nirṇay karī
chāritra gnānamān niyat chhe; gnān āgamathī thāy chhe; āgam
yathārtha upadeshamānthī pravarte chhe; yathārtha upadesh āptapuruṣh dvārā
hoy chhe; ane āpta rāgādi sarva doṣhathī rahit chhe, māṭe
satpuruṣho te sarva sukhanā dātā āptane yuktithī bhalī rīte
vichārīne kalyāṇane māṭe teno āshray karo.
Page 60 of 103
PDF/HTML Page 72 of 115
single page version
teno nirṇay karyā vinā ja tame pravarto chho e moṭun āshcharya
chhe! vaḷī tamane nirṇay karavā yogya gnān paṇ bhāgyathī
prāpta thayun chhe māṭe tame ā avasarane vr̥uthā na gumāvo.
āḷas ādi chhoḍī tenā nirṇayamān potāne lagāvo ke jethī
tamane vastunun svarūp, jīvādikanun svarūp, sva
thavāno upāy je arhantasarvagnanun yathārthagnān je prakārathī thāy
te pratham karavā yogya chhe. kahyun chhe keḥ
chhe. kāraṇ ke
moh kharekhar nāsh pāme chhe.
Page 61 of 103
PDF/HTML Page 73 of 115
single page version
tamane ratnatrayanun sādhan nathī thayun, tethī
kārya to karo chho ja paṇ temān āṭalun visheṣh karavun ke
karī darshanādik karo. jemān chitta paṇ sārī rīte sthir thāy,
sukh paṇ vartamānamān upaje tathā āsthā paṇ kāyam rahe
tyāre pote anyano chalit karyo chalit thāy nahi. māṭe
sarvathī pratham arhantasarvagnano nirṇay karavārūp kārya karavun, e
ja shrīgurunī mūḷ shikṣhā chhe.
svānubhav vaḍe nirṇay karīne jainī thashe te ja mokṣhamārgarūp
sāchun phaḷ pāmashe tathā sātishay puṇyabandh karashe. tathā je ā
vāto dvārā nirṇay to nahi kare ane kulakramathī, vyavahārarūp
vā bāhyaguṇonā āshrayathī, shāstrothī sāmbhaḷīne tenāthī
potānun bhalun thavun jāṇīne tathā pañchāyat sambandhanā āshrayathī
temano sevak thaī agnānavinayādirūp pravartashe, tene sāchun
nishchayasvarūp phaḷ to āvashe nahi paṇ mātra puṇyabandh thaī
Page 62 of 103
PDF/HTML Page 74 of 115
single page version
maṭāḍavā arthe avinayādirūp ayathārtha pravarte chhe vā
laukikaprayojananī vāñchhā pūrvak yathārtha ke ayathārtha pravarte chhe
ane (uparathī) ātmakalyāṇanun samarthan kare chhe, tene to
pāpabandh ja thāy chhe. māṭe jene ātmakalyāṇ karavun chhe teṇe
to ā dash vāto dvārā nirṇay karīne je sāchā dev bhāse
temanā, āstikyatā lāvī sevak thavun yogya chhe. e dash
vāto kaī chhe te kahīe chhīe
anyanā upadesh ādithī arhantadevanā astitvanī āsthā
lāvavānun baḷ potānā chittamān prāpta thavun athavā arhantanā
astitvanī spaṣhṭa bhāvanā thaī javī, tenun nām sattānishchay
chhe.
shvetāmbar, raktāmbar, pītāmbar, ḍhuṇḍhiyā ane samvegī ādi
Page 63 of 103
PDF/HTML Page 75 of 115
single page version
sarvagnadev kayā matamān hoy chhe? evo satya sthānanirṇay
karavo te sthānanirṇay chhe.
chhe.
anuyoganishchay chhe.
varṇanishchay chhe.
Page 64 of 103
PDF/HTML Page 76 of 115
single page version
āstikyabuddhi paṇ ṭakī rahe. paṇ jo e pramāṇe na hoy
to
rahī? māṭe pahelān uparanī vāto dvārā avashya nirṇay karavo
e ja dharmanun mūḷ chhe.
pramāṇe karīe chhīeḥ
sarvagna jāṇī shakāy. māṭe nishchay vinā vastunun sansthāpan karavun
te ākāshanā phūl samān chhe. teno uttar
te paṇ tamane na bhāsyā ane tame (ekāek)
2. nāstikapaṇun = sarvagnanun na mānavāpaṇun.
Page 65 of 103
PDF/HTML Page 77 of 115
single page version
nāsti kaho chho? ke anyamān sarvagna nathī tethī kaho chho? ke
sarva matavāḷāomān sarvagna nathī tethī kaho chho? tyāre te kahe
chhe ke
tamane na bhāse te badhānī nāsti kaho tyāre to tamāro hetu
siddha thāy tyān samudramān jaḷ keṭalā ghaḍā pramāṇ chhe?’ have e
ghaḍānī gaṇatrī tamārā gnānamān to āvī nathī, parantu samudramān
jaḷ to saṅkhyānī maryādāsahit avashya chhe, tathā tamārāthī ghaṇā
chatur vā gnānīnā gnānamān e samudranā jaḷanī pramāṇatā āvī
ja hashe ke ‘āmān āṭalā ghaḍāpramāṇ jaḷ chhe.’ have e prakāre
to tamārāmān svasambandhī gnāpakānupalambh nāmano hetuvyabhichār
āvyo.
astittvane jaṇāvanārun koī pramāṇ prāpta nahi hovāthī sarvagna
paṇ nathī, ām mānavun te andhakāranā samūhano phelāv chhe.
Page 66 of 103
PDF/HTML Page 78 of 115
single page version
chhe ja. te ja pramāṇe tamane sarvagnane dekhavāno upāy to na
bhāsyo vā sarvagna na dekhyā to tame agnānī chho, tamane na
bhāsavāthī kāī sarvagnano abhāv to kahī shakāy nahi. sarvagna to
chhe ja. e pramāṇe shrī shlokavārtikamān paṇ kahyun chhe. yathāḥ
bhāsyo vā teṇe sarvagna na dīṭhā, tethī e paranī apekṣhāe
sarvagnanī nāsti kahe chhe. tyān tene pūchhīe chhīe ke
sarvagnane jāṇavānā upāyarūp gnān bhāsyun chhe tenāthī sarvagnane
ame jāṇyā chhe, tethī tame paraapekṣhāe sarvagnanī nāsti kevī
rīte kaho chho? kāraṇ ke ame tamane tamārā vachanathī sarvagnano
āstikyatārūp nirṇay karāvī āpashun ane pharī tame
jaḷanī (chokkas) ghaṭasaṅkhyā je tane potāne agnāt hovā chhatān
vidyamān chhe, tenī sāthe vyabhichār āve chhe.
Page 67 of 103
PDF/HTML Page 79 of 115
single page version
sāchī rahī jāshe to emān matapakṣharūp paraspar vyāghāt thashe,
tathā jo nyāyamān pramāṇ dvārā tenāthī siddha na karavāmān āve
to amārī siddhi jūṭhṭhī paḍī. māṭe amane jem (tenī siddhi)
bhāsī chhe tevī tamane pramāṇ dvārā siddha karāvī āpashun, tyāre
tamāro parasambandhi gnāpakānupalambh nāmano hetu sarvagnanī nāsti
sādhavāmān jūṭho paḍyo. māṭe tamāre paranī apekṣhāe sarvagnanī
nāsti mānavī yogya nathī. e ja vāt shrī shlokavārtikajīmān
kahī chhe. yathāḥ
sarvagnanī nāsti kahīe chhīe’ tene pūchhīe chhīe ke
āpavāmān āve to tārāthī anya vyakti to hun paṇ chhun ke jene
sarvagnane jaṇāvanārun pramāṇ upalabdha chhe. e rīte anya
vyaktionī mānyatāmān paraspar vyāghāt thato hovāthī anya
vyaktinī mānyatā dvārā paṇ sarvagnano abhāv thato nathī.
Page 68 of 103
PDF/HTML Page 80 of 115
single page version
vagaranī sthūl vāt paṇ batāvī desho, to tamārun sarvanā chittanun
jāṇavāpaṇun sāchun mānī leshun. jo tamārāthī dūr kṣhetranī tathā
ghaṇā kāḷanī vāt batāvī shakātī nathī to tamane sarvanā chittanun
gnān thayun chhe, em kevī rīte mānīe? ane jo thayun chhe to
tamāro sarvasambandhignāpakānulambh nāmano hetu to sadoṣh thayo.
kahyun chhe ke
prakāranā pramāṇ dvārā sarvagnanun astitva bhāsyun chhe, te prakārathī
nahi; ane jo te sarva sambandhī jāṇavun thaī shake, to pachhī koī sarvagna
hoī shake e vātano niṣhedh kem karavāmān āve chhe?