३२ ]
[ सत्तास्वरूप
१आगम (प्रमाणथी) तथा न्यायरूप लौकिक स्ववचनथी विरोध
न आवे ते ज सर्वज्ञवीतराग छे, कारण के – तेने सर्वज्ञ-
वीतरागपणुं प्रत्यक्ष तो भासतुं नथी, प्रत्यक्ष तो केवलीने ज
भासे छे तथा आगममां लखेलुं होवाथी ज मानी लईए तो तेने
(पोताना) ज्ञानमां तो ए विषय आव्यो नथी मात्र अन्यना
वचनथी मानी लीधुं, त्यां तेने वस्तुनुं यथार्थज्ञान तो न थयुं,
केवल वचन श्रवण थयुं. एवा (मात्र) आज्ञाप्रधानीने
अष्टसहस्री आदि ग्रंथोमां अज्ञानी कह्यो छे.
माटे प्रयोजनभूत जे वातो आगममां कही छे तेनो
प्रत्यक्ष – अनुमानादिथी पोताना ज्ञानमां निश्चय करी आगम
उपर प्रतीति लाववा योग्य छे. ए प्रश्नोत्तरोनुं विशेष व्याख्यान
प्रमाणनिश्चयना कथनमां लखीशुं. अहीं अनुमान द्वारा
अर्हन्तना स्वरूपनो निर्णय थशे.
अनुमान तो त्यारे थाय के ज्यारे साध्य – साधननी
२व्याप्तिरूप सत्य ३तर्क पहेलां थाय. हवे अहीं
१. आगमप्रमाण = आप्तना वचनादिथी उत्पन्न थयेला ज्ञानने
आगम प्रमाण कहे छे.
२. व्याप्ति = एकना (साधनना) होवाथी बीजानुं (साध्यनुं) होवापणुं
अने बीजाना न होवाथी एकनुं न होवापणुं एवा संबंधने व्याप्ति
कहे छे. दा.त. ज्यां ज्यां धूमाडो (साधन) होय त्यां त्यां अग्नि
(साध्य) होय, ज्यां ज्यां अग्नि न होय त्यां त्यां धूमाडो न होय,
एवा अग्नि अने धूमाडाना संबंधने व्याप्ति कहे छे.
३. तर्क = अने ते संबंधना ज्ञानने तर्क कहे छे.