Swami Kartikeyanupreksha-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 323-356.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 11 of 17

 

Page 177 of 297
PDF/HTML Page 201 of 321
single page version

chhe te prāṇīne te ja deshamān, te ja kāḷamān, te ja vidhānathī niyamathī thāy chhe, tene indra ke jinendra – tīrthaṅkaradev koī paṇ aṭakāvī shakatā nathī.

bhāvārthaḥ — sarvagnadev sarva dravya-kṣhetra-kāḷ-bhāvanī avasthāne jāṇe chhe ane sarvagnanā gnānamān je pratibhāsyun chhe te ja niyamathī thāy chhe, paṇ temān hīnādhik kāī thatun nathī em samyagdraṣhṭi vichāre chhe.

have ‘evo to samyagdraṣhṭi chhe paṇ temān sanshay kare chhe te mithyādraṣhṭi chhe’ em kahe chheḥ —

एवं जो णिच्छयदो जाणदि दव्वाणि सव्वपज्जाए ।
सो सद्दिट्ठी सुद्धो जो संकदि सो हु कुद्दिठ्ठी ।।३२३।।
एवं यः निश्चयतः जानाति द्रव्याणि सर्वपर्यायान् ।
सः सदृष्ठि शुद्धः यः शंकते सः स्फु टं कुदृष्टिः ।।३२३।।

arthaḥ — e pramāṇe nishchayathī sarva jīv, pudgal, dharma, adharma, ākāsh ane kāḷ e chha dravyone tathā te dravyonī sarva paryāyone sarvagnanā āgam anusār je jāṇe chhe – shraddhān kare chhe te shuddha samyagdraṣhṭi chhe tathā je e pramāṇe shraddhān nathī karato paṇ temān shaṅkā – sandeh kare chhe te sarvagnanā āgamathī pratikūl chhe – pragaṭapaṇe mithyādraṣhṭi chhe.

have kahe chhe ke je visheṣh tattvane na jāṇato hoy paṇ jin-vachanamān āgnāmātra shraddhān kare chhe tene paṇ shraddhāvān kahīe chhīeḥ —

जो ण वि जाणदि तच्चं सो जिणवयणे करेदि सद्दहणं ।
जं जिणवरेहिं भणियं तं सव्वमहं समिच्छामि ।।३२४।।
यः न अपि जानाति तत्त्वं सः जिनवचने करोति श्रद्धानम् ।
यत् जिनवरैः भणितं तत् सर्वं अहं समिच्छामि ।।३२४।।

arthaḥ — je jīv gnānāvaraṇanā vishiṣhṭa kṣhayopasham vinā tathā vishiṣhṭa gurunā sanyog vinā tattvārthane jāṇī shakato nathī te jīv jinavachanamān ā pramāṇe shraddhān kare chhe ke – ‘jinendradeve je tattva kahyun chhe

Page 178 of 297
PDF/HTML Page 202 of 321
single page version

te badhuy bhalā prakārathī hun iṣhṭa karun chhun’. e pramāṇe paṇ te shraddhāvān thāy chhe.

bhāvārthaḥ — je jineshvaranā vachanonī shraddhā kare chhe ke ‘sarvagnadeve kahyun chhe te sarva mane iṣhṭa chhe’, evī sāmānya shraddhāthī paṇ tene āgnāsamyaktvī kahyo chhe.

have traṇ gāthāmān samyaktvanun māhātmya kahe chheḥ —

रयणाण महारयणं सव्वजोयाणं उत्तमं जोयं ।
रिद्धीण महारिद्धी सम्मत्तं सव्वसिद्धियरं ।।३२५।।
रत्नानां महारत्नं सर्व्वयोगानां उत्तमः योगः ।
ऋद्धीनां महर्द्धिः सम्यक्त्वं सर्वसिद्धिकरम् ।।३२५।।

arthaḥ — sarva ratnomān paṇ mahāratna samyaktva chhe, vastunī siddhi karavānā upāyarūp sarva yog, mantra, dhyān ādimān (samyaktva) uttam yog chhe; kāraṇ ke – samyaktvathī mokṣha sadhāy chhe. aṇimādi r̥̄iddhiomān paṇ (samyaktva) mahān r̥̄iddhi chhe. ghaṇun shun kahīe? sarva siddhi karavāvāḷun ā samyaktva ja chhe.

सम्मत्तगुणपहाणो देविंदणरिंदवंदिओ होदि ।
चत्तवओ वि य पावदि सग्गसुहं उत्तमं विविहं ।।३२६।।
सम्यक्त्वगुणप्रधानः देवेन्द्रनरेन्द्रवन्दितः भवति ।
त्यक्तव्रतः अपि च प्राप्नोति स्वर्गसुखं उत्तमं विविधम् ।।३२६।।

arthaḥ — samyaktvaguṇ sahit je puruṣh pradhān (shreṣhṭha) chhe te devonā indrothī, manuṣhyonā indra chakravartī ādithī vandanīy thāy chhe, ane vratarahit hoy topaṇ nānā prakāranā uttam svargādikanān sukh pāme chhe.

bhāvārthaḥ — jenāmān samyagdarshan guṇ chhe te pradhānapuruṣh chhe. te indrādi devothī pūjya thāy chhe. samyaktvasahit (jīv) devanun ja āyu bāndhe chhe, tethī vratarahitane paṇ svargagatimān javun mukhya kahyun chhe. vaḷī

Page 179 of 297
PDF/HTML Page 203 of 321
single page version

samyaktvaguṇapradhānano āvo paṇ artha thāy chhe ke – pachchīs maḷadoṣh rahit hoy, potānā niḥshaṅkitādi ane samvegādi guṇo sahit hoy evā samyaktvanā guṇothī je pradhānapuruṣh hoy te devendrādi dvārā pūjanīy thāy chhe – svargane prāpta thāy chhe.

सम्माइट्ठी जीवो दुग्गदिहेदुं ण बंधदे कम्मं ।
जं बहुभवेसु बद्धं दुक्कम्मं तं पि णासेदि ।।३२७।।
सम्यग्दृष्टिर्जीवः दुर्गतिहेतुं न बध्नाति कर्म ।
यत् बहुभवेषु बद्धं दुष्कर्म तत् अपि नाशयति ।।३२७।।

arthaḥ — samyagdraṣhṭijīv durgatinā kāraṇarūp ashubhakarmone bāndhato nathī, parantu pūrve ghaṇā bhavomān bāndhelān pāpakarmono paṇ nāsh kare chhe.

bhāvārthaḥ – samyagdraṣhṭi maraṇ karīne pratham narak vinānān bākīnān narakomān jato nathī, jyotiṣh, vyantar ane bhavanavāsī dev thato nathī, strīparyāyamān ūpajato nathī, pāñch sthāvar, traṇ vikalendriy (be – traṇ – chār indriyadhārī), asañgnī, nigod, mlechchha tathā kubhogabhūmimān ūpajato nathī; kāraṇ ke tene anantānubandhīkaṣhāyanā udayanā abhāvathī durgatinā kāraṇarūp kaṣhāyonā sthānakarūp pariṇāmo thatā nathī. ahīn tātparya e jāṇavun ke – traṇ kāḷ ane traṇ lokamān samyagdarshan samān kalyāṇarūp anya koī padārtha nathī ane mithyādarshan samān koī shatru nathī, eṭalā māṭe shrī guruno upadesh chhe ke potānā sarvasva upāy - udyam-yatnathī paṇ ek mithyātvano nāsh karī samyaktva aṅgīkār karavun. e pramāṇe gr̥uhastha-dharmanā bār bhedomān samyaktva – sahitapaṇārūp pratham bhedanun nirūpaṇ karyun.

have pratimānā agiyār bhed chhe tenun svarūp kahe chhe. tyān pratham ja dārshanik shrāvakanun svarūp kahe chheḥ —

बहुतससमण्णिदं जं मज्जं मंसादि णिंदिदिं दव्वं ।
जो ण य सेवदि णियमा सो दंसणसावओ होदि ।।३२८।।

Page 180 of 297
PDF/HTML Page 204 of 321
single page version

बहुत्रससमन्वितं यत् मद्यं मांसादि निन्दितं द्रव्यम् ।
यः न च सेवते नियमात् सः दर्शनश्रावकः भवति ।।३२८।।

arthaḥ — ghaṇā trasajīvonā ghātathī utpanna tathā e sahit madirāne tathā atinindya evān mānsādi padārtho chhe tene je niyamathī sevato nathī – bhakṣhaṇ karato nathī te dārshanik shrāvak chhe.

bhāvārthaḥ — madirā – māns tathā ādi shabdathī madhu ane pāñch udambaraphaḷ ke je trasajīvonā ghāt sahit chhe te vastuone paṇ je dārshanik shrāvak chhe te bhakṣhaṇ karato nathī. madya to manane mūrchchhit kare chhe – dharmane bhulāve chhe. māns trasaghāt vinā thatun ja nathī. madhunī utpatti prasiddha trasaghātanun sthān ja chhe. pīpaḷ – vaḍ – pīlu ādi phaḷomān trasajīvo ūḍatā pratyakṣha jovāmān āve chhe, anya granthomān paṇ kahyun chhe ke temano tyāg e shrāvakanā āṭh mūḷaguṇo chhe. vaḷī emane trasahinsānān upalakṣhaṇ kahyā chhe. eṭalā māṭe je vastuomān trasahinsā ghaṇī hoy te, shrāvakane abhakṣhya chhe – bhakṣhaṇ yogya nathī. vaḷī anyāyapravr̥uttinā mūḷarūp chhe evān sāt vyasanano tyāg paṇ ahīn kahyo chhe. jugār, māns, madya, veshyā, shikār, chorī ane parastrī e sāt vyasan chhe, ‘vyasan’ nām āpadā vā kaṣhṭanun chhe. enun sevan karanārane āpadā āve chhe, rājā vā pañchonā daṇḍane yogya thāy chhe tathā enun sevan paṇ āpadā vā kaṣhṭarūp chhe. tethī shrāvak evān anyāyarūp kāryo karato nathī. ahīn ‘darshan’ nām samyaktvanun chhe tathā je vaḍe ‘dharmanī mūrti chhe’ em sarvanā jovāmān āve tenun nām paṇ darshan chhe. je samyagdraṣhṭi hoy

– jinamatane sevato hoy ane abhakṣhabhakṣhaṇ – anyāy aṅgīkār kare

to samyaktvane malin kare tathā jinamatane lajāve; māṭe ene niyamathī chhoḍatān ja darshanapratimādhārī shrāvak thāy chhe.

दिढचित्तो जो कुव्वदि एवं पि वयं णियाणपरिहीणो ।
वेरग्गभावियमणो सो वि य दंसणगुणो होदि ।।३२९।।

Page 181 of 297
PDF/HTML Page 205 of 321
single page version

दृढचित्तः यः करोति एवं अपि व्रतं निदानपरिहीनः ।
वैराग्यभावितमनाः सः अपि च दर्शनगुणः भवति ।।३२९।।

arthaḥ — nidān arthāt ālok – paralokanā bhoganī vāñchchhā rahit banī upar pramāṇe (vratamān) draḍhachitta thayo thako vairāgyathī bhāvit (ārdra – komaḷ) thayun chhe chitta jenun evo thayo thako je samyagdraṣhṭipuruṣh vrat kare chhe tene dārshanikashrāvak kahe chhe.

bhāvārthaḥ — prathamanī gāthāmān shrāvak kahyā tenān ā traṇ visheṣh visheṣhaṇ jāṇavān. pratham to draḍhachitta hoy arthāt pariṣhahādi kaṣhṭa āvavā chhatān paṇ vratanī pratignāthī ḍage nahi, bījun nidānarahit hoy arthāt ā lokasambandhī yash – sukh – sampatti vā paralokasambandhī shubhagati ādinī vāñchchhā rahit hoy tathā trījun vairāgyabhāvanāthī jenun chitta ārdra arthāt siñchāyelun hoy. abhakṣha ane anyāyane atyanta anartharūp jāṇī tyāg kare chhe paṇ em jāṇīne nahi ke ‘shāstramān tene tyāgavā yogya kahyān chhe māṭe tyāgavān’. paṇ pariṇāmamān to rāg maṭyo nathī. (tyān shun tyāgyun?) tyāganā anek āshay hoy chhe. ā dārshanikashrāvakane to anya koī āshay nathī, mātra tīvra kaṣhāyanā nimittarūp mahāpāp jāṇī tyāge chhe ane ene tyāgavāthī ja āgaḷanī (vratādi) pratimāonā upadeshane lāyak thāy chhe. niḥshalyane vratī kahyo chhe tethī shalyarahit tyāg hoy chhe. e pramāṇe darshanapratimādhārī shrāvakanun svarūp kahyun.

have bījī vratapratimānun svarūp kahe chheḥ —

पंचाणुव्वयधारी गुणवयसिक्खावएहिं संजुत्तो ।
दिढचित्तो समजुत्तो णाणी वयसावओ होदि ।।३३०।।
पञ्चाणुव्रतधारी गुणव्रतशिक्षाव्रतैः संयुक्तः ।
दृढचित्तः शमयुक्तः ज्ञानी व्रतश्रावकः भवति ।।३३०।।

arthaḥ — je pāñch aṇuvratano dhārak hoy, traṇ guṇavrat tathā chār shikṣhāvrat sahit hoy, draḍhachittavān hoy, shamabhāvathī yukta hoy tathā

Page 182 of 297
PDF/HTML Page 206 of 321
single page version

gnānavān hoy te vratapratimādhārak shrāvak chhe.

bhāvārthaḥ — ahīn ‘aṇu’ shabda alpatā vāchak chhe. pāñch pāpamān ahīn sthūḷ pāpono tyāg chhe, tethī tenī ‘aṇuvrat’ sañgnā chhe. guṇavrat – shikṣhāvrat chhe te ā aṇuvratonī rakṣhā karavāvāḷān chhe tethī aṇuvratī temane paṇ dhāraṇ kare chhe. ā jīv vratanī pratignāmān draḍhachitta chhe. kaṣhṭa – upasarga – pariṣhah āvavā chhatān paṇ shithil thato nathī. apratyākhyānāvaraṇakaṣhāyanā abhāvathī tathā pratyākhyānāvaraṇakaṣhāyanā mandaudayathī ā vrat thāy chhe, tethī ‘upashamabhāvasahitapaṇun’ evun visheṣhaṇ āpyun chhe. joke darshanapratimādhārīne paṇ apratyākhyānāvaraṇano abhāv to thayo chhe, parantu pratyākhyānāvaraṇakaṣhāyanā tīvra sthānakonā udayathī tene atichārarahit pāñch aṇuvrat hotān nathī tethī tyān ‘aṇuvrat’ sañgnā nathī, paṇ sthūl apekṣhāe tene paṇ trasaghāt ne abhakṣha-bhakṣhaṇanā tyāgathī aṇuvrat-aṇutva chhe. vyasanomān chorīno tyāg chhe eṭale asatya paṇ temān garbhit chhe, parastrīno tyāg chhe, ane vairāgyabhāvanā chhe eṭale parigrahanī mūrchhānān sthānak paṇ ghaṭatān chhe – temān pramāṇ paṇ te kare chhe, parantu niratichār banatun nathī tethī te ‘vratapratimā’ nām pāmatun nathī. vaḷī ‘gnānī’ visheṣhaṇ chhe te paṇ yogya ja chhe, kāraṇ ke – samyagdraṣhṭi banī vratanun svarūp jāṇī shrīgurunī āpelī pratimāne dhāraṇ kare chhe māṭe te gnānī ja kahevāy chhe em jāṇavun.

have pāñch aṇuvratomān pratham aṇuvrat kahe chheḥ —

जो वावरेइ सदओ अप्पाण-समं परं पि मण्णंतो ।
णिंदणगरहणजुत्तो परिहरमाणो महारंभे ।।३३१।।
तसघादं जो ण करदि मणवयकाएहिं णेव कारयदि ।
कुव्वंतं पि ण इच्छदि पढमवयं जायदे तस्स ।।३३२।।
यः व्यापारयति सदयः आत्मना समं परं अपि मन्यमानः ।
निन्दनगर्हणयुक्तः परिहरमाणः महारम्भान् ।।३३१।।

Page 183 of 297
PDF/HTML Page 207 of 321
single page version

त्रसघातं यः न करोति मनोवचनकायैः नैव कारयति ।
कुर्वन्तं अपि न इच्छति प्रथमव्रतं जायते तस्य ।।३३२।।

arthaḥ — je shrāvak be indriy, traṇ indriy, chār indriy ane pañchendriyarūp trasajīvono man-vachan-kāyā dvārā pote ghāt kare nahi, bījānī pāse karāve nahi tathā koī bījo karato hoy to tene bhalo māne nahi tene pratham ahinsāṇuvrat hoy chhe. te shrāvak kevo chhe? vyāpārādi kāryomān dayā sahit pravarte chhe, prāṇīmātrane potā samān māne chhe, vyāpārādi kāryomān hinsā thāy chhe te badal potānā dilamān potānī nindā kare chhe, garhāpūrvak gurunī āgaḷ potānun pāp kahe chhe, je pāp lāge chhe tenun gurunī āgnā pramāṇe ālochan, pratikramaṇ ane prāyashchittādik le chhe tathā jemān ghaṇī hinsā thatī hoy evān mahāārambhayukta moṭā vyāpārādi kāryone chhoḍato thako pravarte chhe.

bhāvārthaḥ — trasajīvano ghāt pote kare nahi. bījā pāse karāve nahi ane em karanārane bhalo jāṇe nahi. parajīvone potā samān jāṇe eṭale paraghāt karato nathī. jemān trasajīvano ghāt ghaṇo thāy evā moṭā ārambhane chhoḍe ane alpa ārambhamān trasaghāt thāy temān paṇ potānī nindā – garhāpūrvak ālochan – pratikramaṇ – prāyashchittādi kare. anya granthomān tenā atichāro kahyā chhe te ṭāḷe. ahīn gāthāmān anya jīvone potāsamān kahyā chhe temān atichār ṭāḷavānā paṇ āvī gayā, kāraṇ ke parajīvane vadh, bandhan, atibhāraāropaṇ, annapānanirodhanamān duḥkh thāy chhe, have parajīvone jo potāsamān jāṇe to te em shā māṭe kare? (na ja kare)

have bījun satyāṇuvrat kahe chheḥ —

हिंसावयणं ण वयदि कक्कसवयणं पि जो ण भासेदि ।
णिट्ठुरवयणं पि तहा ण भासदे गुज्झवयणं पि ।।३३३।।
हिदमिदवयणं भासदि संतोसकरं तु सव्वजीवाणं ।
धम्मपयासणवयणं अणुव्वदी हवदि सो बिदिओ ।।३३४।।

Page 184 of 297
PDF/HTML Page 208 of 321
single page version

हिंसावचनं न वदति कर्कशवचनं अपि यः न भाषते ।
निष्ठुरवचनं अपि तथा न भाषते गुह्यवचनं अपि ।।३३३।।
हितमितवचनं भाषते सन्तोषकरं तु सर्वजीवानाम् ।
धर्म्मप्रकाशनवचनं अणुव्रती भवति सः द्वितीयः ।।३३४।।

arthaḥ — je hinsānun vachan na kahe, karkashavākya na kahe, niṣhṭhuravachan na kahe tathā paranān guhyavachan na kahe; (to kevān vachan kahe?) sva – parane hitarūp, pramāṇarūp, sarva jīvone santoṣhadāyak ane saddharmane prakāshavāvāḷān vachan kahe te puruṣh bījā satyāṇuvratano dhārak thāy chhe.

bhāvārthaḥ — asatyavachan anek prakāranān chhe. temano sarvathā tyāg to sakalachāritradhārak munine hoy chhe ane aṇuvratamān to sthūl (asatya)no ja tyāg hoy chhe. je vachanathī bījā jīvono ghāt thāy evān hinsānān vachan na kahe, je vachan bījāne kaḍavun lāge – sāmbhaḷatān ja krodhādi utpanna thāy evān karkashavachan na kahe, bījāne udveg, bhay, shok ane kalah ūpajī āve evān niṣhṭhuravachan na kahe, anyanā guptakarmanā prakāshak vachan na kahe tathā upalakṣhaṇathī anya evān ke jemān anyanun ahit thāy evān vachan na kahe. tyāre kevān vachan kahe? kahe to hit – mit vachan kahe, sarva jīvone santoṣh ūpaje, tathā jenāthī saddharmano prakāsh thāy evān kahe, vaḷī mithyāupadesh, rahobhyākhyān, kuṭalekhakriyā, nyāsāpahār ane sākāramantra- bhed e pāñche atichāro gāthāmān visheṣhaṇ kahyān temān āvī jāy chhe.* ahīn tātparya e chhe ke — jethī anya jīvonun būrun thāy, potānā upar āpadā āvī paḍe tathā vr̥uthā pralāpavākyothī potāne paṇ pramād vadhe evān sthūl asatyavachan aṇuvratī shrāvak kahe nahi, bījā pāse kahevarāve nahi tathā kahevāvāḷāne bhalo jāṇe nahi. tene ā bījun aṇuvrat hoy chhe. * 1. svargamokṣhanā sādhak kriyāvisheṣhamān anya jīvone anyathā pravartan karāvavun,

e sambandhī jūṭho upadesh āpavo te mithyopadesh nāmano atichār chhe.

2. strī – puruṣhanā ekāntamān thayelā kriyā – ācharaṇano bahār prakāsh karavo te

rahobhyākhyān atichār chhe.

Page 185 of 297
PDF/HTML Page 209 of 321
single page version

have trījun achauryāṇuvrat kahe chheeḥ —

जो बहुमुल्लं वत्थुं अप्ययमुल्लेण णेव गिह्णेदि ।
वीसरियं पि ण गिह्णदि लाहे थोवे वि तूसेदि ।।३३५।।
जो परदव्वं ण हरदि मायालोहेण कोहमाणेण ।
दिढचित्तो सुद्धमई अणुव्वई सो हवे तिदिओ ।।३३६।।
यः बहुमूल्यं वस्तु अल्पमूल्येन नैव गृह्णाति ।
विस्मृतं अपि न गृह्णाति लाभे स्तोके अपि तुष्यति ।।३३५।।
यः परद्रव्यं न हरति मायालोभेन क्रोधमानेन ।
दृढचित्तः शुद्धमतिः अणुव्रती सः भवेत् तृतीयः ।।३३६।।

arthaḥ — je shrāvak bahumūlya vastu alpamūlyamān na le, kapaṭathī – lobhathī – krodhathī – mānathī paranun dravya na le, te trījā aṇuvratadhārī shrāvak chhe. kevo chhe te? draḍh chhe chitta jenun, kāraṇ pāmavā chhatān pratignā bagāḍato nathī tathā shuddha chhe – ujjvaḷ chhe buddhi jenī (evo chhe).

bhāvārthaḥ — sāt vyasananā tyāgamān chorīno tyāg to karyo ja chhe. temān ā visheṣh chhe ke – bahumūlyanī vastu alpamūlyamān levāthī jhagaḍo utpanna thāy chhe. koṇ jāṇe shun kāraṇathī sāmo māṇas alpa mūlyamān āpe chhe? vaḷī paranī bhūlī gayelī vastu tathā mārgamān paḍelī vastu paṇ na le, em na jāṇe ke pelo nathī jāṇato pachhī teno ḍar 3. parane ṭhagavā māṭe achhatā – jūṭhā lekh lakhavā, evo evo badho, kuṭalekhakriyā

nāmano atichār chhe.

4. koī rūpiyā – mahor – ābharaṇādi potāne sopīn gayo hoy ane pāchhaḷathī

tenī gaṇatarī bhūlī alpa pramāṇamān māgavā lāgyo tene ‘hā ṭhīk chhe tamārun
ā chhe te laī jāo’ em kahevun te nyāsāpahār – atichār chhe.

5. aṅgavikār bhr̥ukuṭīkṣhepādikathī anyano abhiprāy jāṇī irṣhābhāvathī lokamān

pragaṭ karavo te sākāramantrabhed nāmano atichār chhe. ā satyāṇuvratanā pāñch
atichāradoṣh chhe te chhoḍavā yogya chhe. (arthaprakāshikā ṭīkā, pā. 285)

Page 186 of 297
PDF/HTML Page 210 of 321
single page version

sho? vyāpāramān thoḍā ja naphāthī santoṣh dhāraṇ kare, kāraṇ ghaṇān lālach -lobhathī anartha utpanna thāy chhe, kapaṭ – prapañchathī koīnun dhan le nahi, koīne potānī pāse (jamā) dharyun hoy to tene na āpavānā bhāv rākhe nahi, lobhathī – krodhathī paranun dhan khūñchavī le nahi, mānathī kahe ke ‘ame moṭā jorāvar chhīe, līdhun to shun thaī gayun?’ e pramāṇe paranun dhan le nahi. e ja pramāṇe paranī pāse levarāve nahi tathā koī lenārane bhalo jāṇe nahi. vaḷī anya granthomān tenā pāñch atichār kahyā chhe te ā pramāṇeḥ (1) chorane chorī māṭe preraṇā karavī, (2) tenun lāvelun dhan levun, (3) rājyaviruddha kārya karavun, (4) vepāramān tol – bāṭ ochhān adhikān rākhavā, (5) alpamūlyanī vastu bahumūlyavān batāvī teno vyavahār karavo. e pāñch atichār chhe. e gāthāmān kahelān visheṣhaṇomān āvī jāy chhe. e pramāṇe niratichārarūpe stey (chorī) – tyāgavratane je pāḷe chhe te trījā aṇuvratadhārī shrāvak hoy chhe.

have brahmacharyāṇuvratanun vyākhyān kare chheḥ —

असुइमयं दुग्गंधं महिलादेहं १विरच्चमाणो जो ।
रूवं लावण्णं पि य मणमोहणकारणं मुणइ ।।३३७।।
जो मण्णदि परमहिलं जणणीबहिणीसुआइसारिच्छं ।
मणवयणे काएण वि बंभवई सो हवे थूलो ।।३३८।।
अशुचिमयं दुर्गन्धं महिलादेहं विरज्यमानः यः ।
रूपं लावण्यं अपि च मनोमोहनकारणं जानाति ।।३३७।।
यः मन्यते परमहिलां जननीभगिनीसुतादिसदृशाम् ।
मनसा वचनेन कायेन अपि ब्रह्मव्रती सः भवेत् स्थूलः ।।३३८।।

arthaḥ — je shrāvak strīnā dehane ashuchimay – durgandh jāṇato thako tenā rūp – lāvaṇyane paṇ (mātra) manane moh upajāvavānā kāraṇarūp jāṇe chhe ane tethī tenāthī virakta thaī pravarte chhe, je parastrī moṭī hoy 1 विरज्जमाणो evo paṇ pāṭh chhe.

Page 187 of 297
PDF/HTML Page 211 of 321
single page version

tene mātā barābar, barābar ummaravāḷī hoy tene bahen barābar tathā nānī hoy tene dīkarī tulya man – vachan – kāyathī jāṇe chhe te sthūl brahmacharyāṇuvratadhārī shrāvak chhe. parastrīne to man – vachan – kāy, kr̥ut – kārit – anumodanāthī tyāg kare, svastrīmān santoṣh dhare, tīvrakāmavash vinod – kriḍārūp na pravarte, strīnā sharīrane apavitra – durgandh jāṇī vairāgyabhāvanārūp bhāv rākhe tathā kāmanī tīvravedanā ā strīnā nimittathī thāy chhe tethī tenī rūp – lāvaṇyādi cheṣhṭāne manane mohit karavāmān gnānane bhulāvavāmān ane kāmane upajāvavāmān kāraṇarūp jāṇī tenāthī virakta rahe te chothā aṇuvratadhārī hoy chhe. (1) paranā vivāh karavā, (2 – 3) paranī pariṇīt – apariṇīt strīno sansarga rākhavo, (4) kāmakrīḍā, (5) kāmano tīvra abhiprāy — e tenā pāñch atichār* chhe. te, ‘strīnā dehathī virakta rahevun’ e visheṣhaṇamān āvī jāy chhe. parastrīno tyāg to pahelī pratimāmān sāt vyasananā tyāgamān āvī gayo chhe, ahīn to ati tīvra kāmavāsanāno paṇ tyāg chhe, tethī atichār rahit vrat paḷāy chhe, potānī strīmān paṇ tīvrapaṇun hotun nathī. e pramāṇe brahmacharyāṇuvratanun kathan karyun.

have parigrahaparimāṇ nāmanā pāñchamā aṇuvratanun kathan kare chheḥ —

जो लोहं णिहणित्ता संतोसरसायणेण संतुट्ठो ।
णिहणदि तिह्णा दुट्ठा मण्णंतो विणस्सरं सव्वं ।।३३९।।
जो परिमाणं कुव्वदि धणधण्णसुवण्णखित्तमाईणं ।
उवओगं जाणित्ता अणुव्वदं पंचमं तस्स ।।३४०।।
यः लोभं निहत्य सन्तोषरसायनेन सन्तुष्ठः ।
निहन्ति तृष्णा दुष्टा मन्यमानः विनश्वरं सर्वम् ।।३३९।।

* paravivāhakaraṇ, aparigr̥uhitaitvarikāgaman, parigr̥uhitaitvarikāgaman,

anaṅgakrīḍā ane kāmatīvratā — e brahmacharyāṇuvratanā pāñch atichār chhe.
(juo, arthaprakāshikāṭīkā, pr̥uṣhṭha – 286)

Page 188 of 297
PDF/HTML Page 212 of 321
single page version

यः परिमाणं कुर्वते धनधान्यसुवर्णक्षेत्रादीनाम् ।
उपयोगं ज्ञात्वा अणुव्रतं पञ्चमं तस्य ।।३४०।।

arthaḥ — je puruṣh lobhakaṣhāyane alpa karī santoṣharūp rasāyaṇathī santuṣhṭa thato thako sarva dhan – dhānyādik parigrahane vināshī mānī duṣhṭa tr̥uṣhṇāne atishay haṇe chhe, tathā dhan – dhānya – suvarṇa – kṣhetrādi parigrahanun, potānā upayogasāmarthyane ane kāryavisheṣhane jāṇī tenā anusār, parimāṇ kare chhe tene ā pāñchamun aṇuvrat hoy chhe. antaraṅgaparigrah to lobh – tr̥uṣhṇā chhe tene kṣhīṇ kare chhe tathā bāhyaparigrahanun parimāṇ kare chhe. draḍhachittathī pratignābhaṅg na kare te atichār* rahit pañchamaaṇuvratī chhe. e pramāṇe pāñch aṇuvrat niratichār pālan kare chhe te vratapratimādhārī shrāvak chhe. e pramāṇe pāñch aṇuvratanun vyākhyān karyun.

have te vratonī rakṣhā karavāvāḷān sāt shīl chhe. tenun vyākhyān kare chhe. temān pratham traṇ guṇavratamān pahelun guṇavrat kahe chheḥ —

जह लोहणासणट्ठं संगपमाणं हवेई जीवस्स ।
सव्व--दिसाण पमाणं तह लोहं णासए णियमा ।।३४१।।
जं परिमाणं कीरदि दिसाण सव्वाण सुप्पसिद्धाणं ।
उवओगं जाणित्ता गुणव्वदं जाण तं पढमं ।।३४२।।
यथा लोभनाशनार्थं सङ्गप्रमाणं भवति जीवस्य ।
सर्वदिशानां प्रमाणं तथा लोभं नाशयति नियमात् ।।३४१।।
यत् परिमाणं क्रियते दिशानां सर्वासां सुप्रसिद्धानाम् ।
उपयोगं ज्ञात्वा गुणव्रतं जानीहि तत् प्रथमम् ।।३४२।।

arthaḥ — lobhano nāsh karavā arthe jīvane parigrahanun parimāṇ * kṣhetravāstu, hiraṇyasuvarṇa, dhanadhānya, dāsīdās ane kupyabhāṇḍ ā vastuonā

parimāṇanun ullaṅghan karavun te parigrahatyāgaaṇuvratanā pāñch atichār chhe.
(juo arthaprakāshikāṭīkā, pr̥uṣhṭha – 287)

Page 189 of 297
PDF/HTML Page 213 of 321
single page version

hoy chhe; temān paṇ sarva dishāomān parimāṇ karīne paṇ niyamathī lobhano nāsh kare chhe. tethī pūrva vagere prasiddha dash dishāo chhe temanun potānā prayojanabhūt kāryathī jarūriyāt jāṇī, pramāṇ kare te pahelun guṇavrat chhe. pahelān kahelān pāñche aṇuvratanun upakārī ā guṇavrat chhe. ahīn ‘guṇ’ shabda upakāravāchak samajavo. jem lobhano nāsh karavā māṭe parigrahanun parimāṇ kare chhe tem lobhano nāsh karavā māṭe dishāonun paṇ parimāṇ kare chhe. jyān sudhīnun parimāṇ karyun hoy te uparāntanī pelī bāju dravyādinī prāpti thatī hoy to paṇ tyān jāy nahi. e pramāṇe lobhane ghaṭāḍyo, tathā parimāṇathī pelī bāju na javāthī e bāju sambandhīnun hinsānun pāp paṇ lāgatun nathī tethī e bāju sambandhī (guṇavrat paṇ) mahāvrat barābar thayān.

have bījun anarthadaṇḍavirati guṇavrat kahe chheḥ —

कज्जं किं पि ण साहदि णिच्चं पावं करेदि जो अत्थो ।
सो खलु हवे अणत्थो पंचपयारो वि सो विविहो ।।३४३।।

कार्यं किमपि न साधयति नित्यं पापं करोति यः अर्थः ।

सः खलु भवेत् अनर्थः पंचप्रकारः अपि सः विविधः ।।३४३।।

arthaḥ — je kāryathī potānun prayojan to kāī sadhāy nahi paṇ mātra pāp ja utpanna kare evun hoy tene anartha kahe chhe. te pāñch vā anek prakāranā hoy chhe.

bhāvārthaḥ — prayojan vinā pāp upajāve te anarthadaṇḍ chhe. tenā apadhyān, pāpopadesh, pramādacharyā, hinsāpradān tathā duḥshrutishravaṇ e pāñch prakār vā anek prakār paṇ chhe.

temān pratham bhed kahe chheḥ —

परदोसाणं गहणं परलच्छीणं समीहणं जं च ।
परइत्थीअवलोओ परकलहालोयणं पढमं ।।३४४।।

Page 190 of 297
PDF/HTML Page 214 of 321
single page version

परदोषाणां ग्रहणं परलक्ष्मीनां समीहनं यत् च ।
परस्त्री-अवलोकः परकलहालोकनम् प्रथमम् ।।३४४।।

arthaḥ — bījānā doṣh grahaṇ karavā, anyanī lakṣhmī – dhan – sampadānī vāñchchhā karavī, paranī strīne rāg sahit nirakhavī (tākī tākīne jovī) tathā paranā kalah jovā ityādi kāryo karavān te pratham anarthadaṇḍ chhe.

bhāvārthaḥ — paranā doṣh grahaṇ karavāmān potānā bhāv to bagaḍe chhe paṇ potānun prayojan kāī paṇ siddha thatun nathī, paranun būrun thāy ane potānun duṣhṭapaṇun mātra ṭhare chhe. bījānī sampadā dekhī pote tenī vāñchchhā kare to tethī kāī potānī pāse te āvī jatī nathī eṭale ethī paṇ niṣhprayojan bhāv ja bagaḍe chhe. bījānī strīne rāgarahit (tākī tākīne) jovāmān paṇ pote tyāgī thaīne niṣhprayojan bhāv shā māṭe bagāḍe? vaḷī paranā kalah jovāmān paṇ kāī potānun kārya siddha thatun nathī, parantu ūlaṭī kadāchit potānā upar āphat āvī paḍe chhe. e pramāṇe e ādithī māṇḍī je je kāryomān potānā bhāv bagaḍe te te badho apadhyān nāmano pratham anarthadaṇḍ chhe ane te aṇuvratabhaṅganā kāraṇarūp chhe. tene chhoḍatān ja vrat draḍh ṭake chhe.

have bījo pāpopadesh nāmano anarthadaṇḍ kahe chheḥ —

जो उवएसो दिज्जदि किसिपसुपालणवणिज्जपमुहेसु ।
पुरिसित्थीसंजोए अणत्थदंडो हवे बिदिओ ।।३४५।।
यः उपदेशः दीयते कृषिपशुपालनवाणिज्यप्रमुखेषु ।
पुरुषस्त्रीसंयोगे अनर्थदण्डः भवेत् द्वितीयः ।।३४५।।

arthaḥ — khetī karavī, pashupālan, vāṇijya karavun tathā strī – puruṣhano sanyog jem thāy tem batāvavo ityādi pāpasahit kāryono bījāne upadesh āpavo, tenun vidhān (rīt) batāvavun ke jemān potānun prayojan to kāī sadhāy nahi paṇ mātra pāp ja utpanna thāy te bījo

Page 191 of 297
PDF/HTML Page 215 of 321
single page version

pāpopadesh nāmano anarthadaṇḍ chhe. bījāne pāpano upadesh karavāmān potāne kevaḷ pāpabandh ja thāy chhe ane tethī vratabhaṅg thāy chhe, ene chhoḍatān vratanī rakṣhā thāy chhe. vrat upar guṇ kare chhe – upakār kare chhe, tethī tenun nām guṇavrat chhe.

have trījo pramādacharyā nāmano anarthadaṇḍ kahe chheḥ —

विहलो जो वावारो पुढवीतोयाण अग्गिपवणाण ।
तह वि वणप्फ दिछेदो अणत्थदंडो हवे तिदिओ ।।३४६।।
विफलः यः व्यापारः पृथ्वीतोयानां अग्निपवनानां ।
तथा अपि वनस्पतिच्छेदः अनर्थदण्डः भवेत् तृतीयः ।।३४६।।

arthaḥ — aphaḷ – niṣhprayojan evā pr̥ithvī, jaḷ, agni ane pavananā vyāpāramān pravr̥utti karavī tathā niṣhprayojan harit (līlotarī) vanaspatikāyanun chhedan-bhedan karavun te trījo pramādacharyā nāmano anarthadaṇḍ chhe.

bhāvārthaḥ — pramādavash banī pr̥ithvī – jaḷ – agni – vāyu ane haritakāyanī vinā prayojan virādhanā kare tyān tras – sthāvarajīvono ghāt to thāy chhe ja ane potānun kārya kāī paṇ sadhātun nathī, tethī e karavāmān vratabhaṅg thāy chhe; ene chhoḍatān ja vratanī rakṣhā thāy chhe.

have hinsādān nāmano chotho anarthadaṇḍ kahe chheḥ —

मज्जारपहुदिधरणं आउहलोहादिविक्कणं जं च ।
लक्खाखलादिगहणं अणत्थदंडो हवे तुरिओ ।।३४७।।
मार्ज्जारप्रभृतिधरणं आयुधलोहादिविक्रयः यः च ।
लाक्षाखलादिग्रहणं अनर्थदण्डः भवेत् तुरीयः ।।३४७।।

arthaḥ — bilāḍān vagere hinsak jīvone pālan karavā, lokhaṇḍano vā lokhaṇḍ ādinā āyudhono vyāpār karavo – leṇ deṇ karavī, lākh – khalā ādi shabdathī jherī vastu ādinī leṇ – deṇ, vaṇaj – vyāpār karavo, e hinsādān nāmano chotho anarthadaṇḍ chhe.

Page 192 of 297
PDF/HTML Page 216 of 321
single page version

bhāvārthaḥ — hinsak jīvonun pālan to niṣhprayojan ane pāparūp pragaṭ ja chhe tathā hinsānā kāraṇarūp shastra – loh – lākh ādino vaṇajavyāpār – leṇadeṇ karavān; temān paṇ phaḷ to alpa chhe – pāp ghaṇun chhe māṭe te paṇ anarthadaṇḍ ja chhe. emān pravartatān vratabhaṅg thāy chhe ane ene chhoḍatān vratanī rakṣhā thāy chhe.

have duḥshruti nāmano pāñchamo anarthadaṇḍ kahe chheḥ —

जं सवणं सत्थाणं भंडणवसियरणकामसत्थाणं ।
परदोसाणं च तहा अणत्थदंडो हवे चरिमो ।।३४८।।
यत् श्रवणं शास्त्राणां भण्डणवशीकरणकामशास्त्राणाम् ।
परदोषाणां च तथा अनर्थदण्डः भवेत् चरमः ।।३४८।।

arthaḥ — je sarvathā ekāntavādīonān kahelān shāstro ke je shāstra jevān dekhāy chhe evān kushāstro, bhāṇḍakriyā – hāsya – kutūhal – kathananān shāstro, vashīkaraṇ – mantraprayoganān shāstro, strīonī cheṣhṭānā varṇanarūp kāmashāstro e badhānun sāmbhaḷavun upalakṣhaṇathī vāñchavun – shīkhavun – sambhaḷāvavun tathā paranā doṣhonī kathā karavī – sāmbhaḷavī te duḥshrutishravaṇ nāmano chhello pāñchamo anarthadaṇḍ chhe.

bhāvārthaḥ — khoṭān shāstro sāmbhaḷavān – vāñchavān – sambhaḷāvavān – rachavān emān āpaṇun kāī prayojan siddha thatun nathī, mātra pāp ja thāy chhe. vaḷī ājīvikā arthe paṇ eno vyavahār karavo shrāvakane uchit nathī. mātra vyāpārādi vaḍe yogya ājīvikā ja shreṣhṭha chhe. jemān vratabhaṅg thāy tevun te shā māṭe kare? vratanī rakṣhā karavī yogya chhe.

have anarthadaṇḍanā kathanane saṅkoche chheḥ —

एवं पंचपयारं अणत्थदंडं दुहावहं णिच्चं ।
जो परिहरेदि णाणी गुणव्वदी सो हवे बिदिओ ।।३४९।।

Page 193 of 297
PDF/HTML Page 217 of 321
single page version

एवं पञ्चप्रकारं अनर्थदण्डं दुःखावहं नित्यम् ।
यः परिहरति ज्ञानी गुणव्रती सः भवेत् द्वितीयः ।।३४९।।

arthaḥ — je gnānī shrāvak ā pramāṇe anarthadaṇḍane nirantar duḥkhanān upajāvavāvāḷān jāṇīne chhoḍe chhe te bījā guṇavratano dhāravāvāḷo shrāvak thāy chhe.

bhāvārthaḥ — ā anarthadaṇḍatyāg nāmanun guṇavrat, aṇuvratonun ghaṇun upakārī chhe tethī shrāvakoe tenun avashya pālan karavun yogya chhe.

have bhogopabhogaparimāṇ nāmanun trījun guṇavrat kahe chheḥ —

जाणित्ता संपत्ती भोयणतंबोलवत्थमादीणं ।
जं परिमाणं कीरदि भोउवभोयं वयं तस्स ।।३५०।।
ज्ञात्वा सम्पत्तीः भोजनताम्बूलवस्त्रादीनाम् ।
यत् परिमाणं क्रियते भोगोपभोगं व्रतं तस्य ।।३५०।।

arthaḥ — je potānī sampadā ane sāmarthya jāṇī (vichārī) bhojan – tāmbūl – vastra ādinun parimāṇ – maryādā kare te shrāvakane bhogopabhogaparimāṇ nāmanun guṇavrat hoy chhe.

bhāvārthaḥ — bhojan – tāmbūl ādi je ek vār bhogavavāmān āve tene bhog kahe chhe. tathā vastra – ghareṇān vagere vāramvār bhogavavāmān āve tene upabhog kahe chhe. temanun parimāṇ yamarūp (jāvajīv) paṇ hoy chhe tathā hararojanā niyamarūp paṇ hoy chhe. tyān yathāshakti potānān sādhan – sāmagrīno vichār karī temano yamarūp vā niyamarūp paṇ tyāg kare chhe. temān hararoj jarūriyāt jāṇī te anusār (niyamarūp) tyāg karyā kare, te aṇuvratane ghaṇo upakārak chhe.

have chhatī (mojūd) bhogopabhoganī vastune chhoḍe chhe tenī prashansā kare chheḥ —

Page 194 of 297
PDF/HTML Page 218 of 321
single page version

जो परिहरेइ संतं तस्स वयं थुव्वदे सुरिंदेहिं ।
जो मणलड्डु व भक्खदि तस्स वयं अप्पसिद्धियरं ।।३५१।।
यः परिहरति संतं तस्य व्रतं स्तूयते सुरेन्द्रैः ।
यः मनोमोदकवत् भक्षयति तस्य व्रतं अल्पसिद्धिकरम् ।।३५१।।

arthaḥ — je puruṣh chhatī (prāpta – mojūd) vastuno tyāg kare chhe tenā vratane devonā indro paṇ abhinande chhe – prashanse chhe, tathā aprāpta vastuno tyāg to evo chhe ke jem lāḍu to hoy nahi ane manamān saṅkalpamātra lāḍunī kalpanā karī lāḍu khāy tevo chhe. ahīn aṇachhatī vastu saṅkalpamātra chhoḍavī e vrat to chhe, parantu alpa siddhidātā chhe arthāt tenun phaḷ alpa chhe.

prashnaḥ — bhogopabhogaparimāṇane ahīn trījā guṇavratamān gaṇyun paṇ tattvārthasūtramān trījun guṇavrat, to deshavrat kahyun chhe ane bhogopabhogaparimāṇavratane trījā shikṣhāvratamān gaṇyun chhe tenun shun kāraṇ? tenun samādhānaḥ —

e āchāryonī vivakṣhānun vichitrapaṇun chhe. svāmī samantabhadrāchārye ratnakaraṇḍashrāvakāchāramān paṇ ahīn kahyun chhe tem ja kahyun chhe – emān virodh nathī. ahīn to aṇuvratanā upakārakanī apekṣhā līdhī chhe ane tyān (tattvārthasūtramān) sachittādi bhog chhoḍavānī apekṣhā – munivratanī shikṣhā āpavānī apekṣhā līdhī chhe eṭale emān kāī virodh nathī, e pramāṇe guṇavratanun vyākhyān karyun.*

★दिग्व्रतमनर्थदण्डव्रतं च भोगोपभोगपरिमाणम्;
अनुबृंहणाद्गुणानामाख्यान्ति गुणव्रतान्यार्याः ।।६७।।

digvrat, anarthadaṇḍavrat, bhogopabhogaparimāṇavrat e traṇ vrato aṇuvratone vadhāravānā heturūp hovāthī tene guṇavrat kahe chhe (ratnakaraṇḍashrāvakāchār)

Page 195 of 297
PDF/HTML Page 219 of 321
single page version

have shikṣhāvratanun vyākhyān kare chhe. tyān pratham sāmāyikashikṣhāvrat kahe chheḥ —

सामाइयस्स करणे खेत्तं कालं च आसणं विलओ ।
मणवयणकायसुद्धी णायव्वा हुंति सत्तेव ।।३५२।।
सामायिकस्य करणे क्षेत्रं कालं च आसनं विलयः ।
मनोवचनकायशुद्धिः ज्ञातव्या भवन्ति सप्त एव ।।३५२।।

arthaḥ — pratham sāmāyik karavāmān kṣhetra, kāḷ, āsan, lay, manashuddhatā, vachanashuddhatā ane kāyashuddhatā e sāt sāmagrī jāṇavā yogya chhe.

have sāmāyikanun kṣhetra kahe chheḥ —

जत्थ ण कलयलसद्दो बहुजनसंघट्टणं ण जत्थ त्थि ।
जत्थ ण दंसादीया एस पसत्थो हवे देसो ।।३५३।।
यत्र न कलकलशब्दः बहुजनसङ्घट्टनं न यत्र अस्ति ।
यत्र न दंशादिकाः एष प्रशस्तः भवेत् देशः ।।३५३।।

arthaḥ — jyān kalakalāṭ shabda hoy nahi, jyān ghaṇā lokonun saṅghaṭṭan – āvarojāvaro na hoy, jyān ḍāns – machchhar – kīḍī – bhramarādi sharīrane

देशावकाशिकं वा सामायिकं प्रोषधोपवासो वा ।
वैयावृत्यं शिक्षाव्रतानि चत्वारि शिष्टानि ।।९१।।
deshāvakāshik, sāmāyik, proṣhadhopavās ane vaiyāvr̥utya e chār shikṣhāvrat chhe
(ratnakaraṇḍashrāvakāchār)
दिग्देशानर्थदंडविरति – सामायिकप्रोषधोपवासोप –
भोगपरिभोगपरिमाणातिथिसंविभागव्रतसम्पन्नश्च – ।

digvrat, deshavrat, anarthadaṇḍavirat e traṇ tathā sāmāyik, proṣhadhopavās, bhogopabhogaparimāṇ ane atithisamvibhāg e sāt vrato sahit gr̥uhastha vratī hoy chhe.(tattvārthasūtra a0 7 sūtra 21)

Page 196 of 297
PDF/HTML Page 220 of 321
single page version

bādhākārak jīvo na hoy, evun kṣhetra sāmāyik karavā māṭe yogya chhe.

bhāvārthaḥ — jyān chittamān kṣhobh upajāvavāvāḷān koī kāraṇo na hoy tyān sāmāyik karavī.

have sāmāyikano kāḷ kahe chheḥ —

पुव्वह्णे मज्झह्णे अवरह्णे तिहि वि णालियाछक्को ।
सामाइयस्स कालो सविणयणिस्सेसणिद्दिट्ठो ।।३५४।।
पूर्वाह्णे मध्याह्ने अपराह्णे त्रिषु अपि नालिकाषट्कम् ।
सामायिकस्य कालः सविनयनिःस्वेशनिर्द्दिष्टः ।।३५४।।

arthaḥ — pūrvāhna eṭale prabhātakāḷ, madhyāhna eṭale divasano madhya vakhat ane aparāhna eṭale divasano pāchhalo vakhat (sandhyāsamay) e traṇe kāḷamān chha chha ghaḍīno kāḷ sāmāyikano chhe em vinayasahit niḥsva eṭale parigraharahitanā ishvar gaṇadharadeve kahyun chhe.

bhāvārthaḥ — traṇ ghaḍī pāchhalī rātrino tathā traṇ ghaḍī divas ūgyā pachhīno em chha ghaḍīno kāḷ pūrvāhnakāḷ chhe, bījā pahoranī pāchhaḷanī traṇ ghaḍīthī māṇḍī trījā pahoranī sharūātanī traṇ ghaḍī sudhī chha ghaḍīno madhyāhnakāḷ chhe tathā divasanī chhellī traṇ ghaḍīthī māṇḍī rātrinī traṇ ghaḍī sudhīno chha ghaḍīno aparāhnakāḷ chhe. e sāmāyikano utkr̥uṣhṭa kāḷ chhe. vaḷī (prātaḥkāḷ, madhyāhnakāḷ ane sandhyākāḷ) em traṇe kāḷamān babbe ghaḍīnun sāmāyik paṇ kahyun chhe. e pramāṇe traṇ kāḷamān chha ghaḍī thāy chhe.

have āsan, lay, tathā man – vachan – kāyānī shuddhatā kahe chheḥ —

बंधित्ता पज्जंकं अहवा उड्ढेण उब्भओ ठिच्चा ।
कालपमाणं किच्चा दियवावारवज्जिओ होउं ।।३५५।।
जिणवयणेयग्गमणो संवुडकाओ य अंजलिं किच्चा ।
ससरूवे संलीणो वंदणअत्थं विचिंतंतो ।।३५६।।