Swami Kartikeyanupreksha (Gujarati). Gatha: 146-147.

૮૮ ]

[ સ્વામિકાર્ત્તિકેયાનુપ્રેક્ષા

खरभागपङ्कभागयोः भावनदेवानां भवन्ति भवनानि ।

व्यन्तरदेवानां तथा द्वयोरमपि च तिर्यग्लोके अपि ।।१४५।।

અર્થઃ — ખરભાગ અને પંકભાગમાં ભવનવાસીઓનાં ભવન તથા વ્યંતરદેવોનાં નિવાસ છે. વળી એ બંનેનાં તિર્યગ્લોકમાં પણ નિવાસ છે.

ભાવાર્થઃ — એક લાખ એંશી હજાર યોજન જાડી પહેલી રત્નપ્રભા પૃથ્વી છે; તેના ત્રણ ભાગમાં (પ્રથમના) સોળ હજાર યોજનપ્રમાણ ખરભાગમાં અસુરકુમાર સિવાય બાકીના નવ કુમારભવનવાસીઓનાં ભવન છે, તથા રાક્ષસકુલ વિના સાત કુલ વ્યંતરોનાં નિવાસ છે; તથા બીજા ચોરાશી હજાર યોજનપ્રમાણ પંકભાગમાં અસુરકુમાર ભવનવાસી તથા રાક્ષસકુલ વ્યંતરો વસે છે. વળી તિર્યગ્લોક અર્થાત્ મધ્યલોક અસંખ્યાત દ્વીપ-સમુદ્રપ્રમાણ છે; તેમાં પણ ભવનવાસીઓનાં ભવન અને વ્યંતરોનાં નિવાસ છે.

હવે જ્યોતિષી, કલ્પવાસી તથા નારકીઓનાં નિવાસ કહે છે —

जोइसियाण विमाणा रज्जूमित्ते वि तिरियलोए वि ।

कप्पसुराः उड्ढम्हि य अहलोए होंति णेरइया ।।१४६।।

ज्योतिष्काणां विमानाः रज्जूमात्रे अपि तिर्यग्लोके अपि ।

कल्पसुराः ऊ र्ध्वं च अधोलोके भवन्ति नैरयिकाः ।।१४६।।

અર્થઃ — એક રાજુ પ્રમાણ તિર્યગ્લોકમાં અસંખ્યાત દ્વીપ-સમુદ્ર છે તેના ઉપર જ્યોતિષીદેવોનાં વિમાન બિરાજે છે; કલ્પવાસી ઊર્ધ્વલોકમાં છે તથા નારકી અધોલોકમાં છે.

હવે જીવોની સંખ્યા કહે છે. ત્યાં પ્રથમ તેજ-વાયુકાયના જીવોની સંખ્યા કહે છેઃ —

बादरपज्जत्तिजुदा घणआवलिया-असंखभागा दु ।

किंचूणलोयमित्ता तेऊ वाऊ जहाकमसो ।।१४७।।

< Previous Page Next Page >