Swami Kartikeyanupreksha (Gujarati). Gatha: 313-314.

અને તેનું ફળ અજ્ઞાનનો નાશ થઈ ઉપાદેયની બુદ્ધિ તથા વીતરાગતાની
પ્રાપ્તિ છે. આ કથનનો મર્મ (રહસ્ય) પામવો મહાભાગ્યથી બને છે. આ
પંચમ કાળમાં હાલ આ કથનીના વક્તા ગુરુનું નિમિત્ત સુલભ નથી. તેથી
શાસ્ત્રને સમજવાનો નિરંતર ઉદ્યમ રાખી (શાસ્ત્રને યથાર્થ) સમજવું યોગ્ય
છે; કારણ કે મુખ્યપણે તેના આશ્રયે સમ્યગ્દર્શનની પ્રાપ્તિ થાય છે. જોકે
જિનેન્દ્ર-પ્રતિમાનાં દર્શન તથા પ્રભાવનાઅંગનું દેખવું ઇત્યાદિ સમ્યક્ત્વની
પ્રાપ્તિનાં કારણો છે તો પણ શાસ્ત્રશ્રવણ કરવું, ભણવું, તેનું ચિંતવન કરવું,
ધારણ કરવું તથા હેતુ

– યુક્તિપૂર્વક સ્વમત-પરમતના ભેદને (તફાવતને)

જાણી, નયવિવક્ષા સમજી, વસ્તુના અનેકાન્તસ્વરૂપનો નિશ્ચય કરવો એ
મુખ્ય કારણ છે. તેથી ભવ્યજીવોએ તેનો (આગમના અભ્યાસનો) ઉપાય
નિરંતર રાખવો યોગ્ય છે.

હવે સમ્યગ્દ્રષ્ટિ થતાં અનંતાનુબંધીકષાયનો અભાવ થઈ તેના કેવા

પરિણામ થાય છે તે કહે છેઃ —

जो ण य कुव्वदि गव्वं पुत्तकलत्ताइसव्वअत्थेसु ।

उवसमभावे भावदि अप्पाणं मुणदि तिणमेत्तं ।।३१३।।

यः न च कुर्वते गर्वं पुत्रकलत्रादिसर्वार्थेषु ।

उपशमभावान् भावयति आत्मानं मन्यते तृणमात्रम् ।।३१३।।

અર્થઃ — જે સમ્યગ્દ્રષ્ટિ છે તે પુત્ર-કલત્ર આદિ સર્વ પરદ્રવ્યો

તથા પરદ્રવ્યોના ભાવોમાં ગર્વ કરતો નથી, (જો પરદ્રવ્યોથી પોતાને મોટો
માને તો તેને સમ્યક્ત્વ શાનું?) ઉપશમભાવોને ચિંતવે છે. અનંતાનુબંધી
સંબંધી તીવ્ર રાગ-દ્વેષ પરિણામોના અભાવથી ઉપશમભાવોની નિરંતર
ભાવના રાખે છે તથા પોતાના આત્માને તૃણસમાન હલકો માને છે,
કારણ કે પોતાનું સ્વરૂપ તો અનંત જ્ઞાનાદિરૂપ છે એટલે જ્યાં સુધી
તેની પ્રાપ્તિ ન થાય ત્યાં સુધી તે પોતાને તૃણ બરાબર માને છે, કોઈ
પદાર્થમાં ગર્વ કરતો નથી.

विसयासत्तो वि सया सव्वारंभेसु वट्टमाणो वि ।

मोहविलासो एसो इदि सव्वं मण्णदे हेयं ।।३१४।।

ધર્માનુપ્રેક્ષા ]

[ ૧૭૧

< Previous Page Next Page >