ઔષધ – શાસ્ત્ર – અભય એ ત્રણે દાન આપ્યાં એમ સમજવું.
ભાવાર્થઃ — ભૂખ – તરસરોગ મટવાથી આહારદાન જ ઔષધદાન
તુલ્ય થયું, આહારના બળથી સુખપૂર્વક શાસ્ત્રાભ્યાસ થવાથી જ્ઞાનદાન
પણ એ જ (ભોજનદાન) થયું, તથા આહારથી જ પ્રાણોની રક્ષા થાય
છે માટે એ જ અભયદાન થયું. એ પ્રમાણે એક ભોજનદાનમાં ત્રણે
દાન ગર્ભિત થાય છે.
હવે ફરીથી દાનનું માહાત્મ્ય કહે છેઃ —
इहपरलोयणिरीहो दाणं जो देदि परमभत्तीए ।
रयणत्तए सुठविदो संघो सयलो हवे तेण ।।३६५।।
उत्तमपत्तविसेसे उत्तमभत्तीए उत्तमं दाणं ।
एयदिणे वि य दिण्णं इंदसुहं उत्तमं देदि ।।३६६।।
इहपरलोकनिरीहः दानं यः ददाति परमभक्त्या ।
रत्नत्रये सुस्थापितः संघः सकलः भवेत् तेन ।।३६५।।
उत्तमपात्रविशेषे उत्तमभक्त्या उत्तमं दानं ।
एकदिने अपि च दत्तं इन्द्रसुखं उत्तमं ददाति ।।३६६।।
અર્થઃ — જે પુરુષ (શ્રાવક) આલોક – પરલોકના ફળની વાંચ્છા-
રહિત બની પરમભક્તિપૂર્વક સંઘના અર્થે દાન આપે છે તે પુરુષ સર્વ
સંઘને રત્નત્રય અર્થાત્ સમ્યગ્દર્શન – જ્ઞાન – ચારિત્રમાં સ્થાપ્યો. વળી
ઉત્તમપાત્રવિશેષના અર્થે ઉત્તમભક્તિપૂર્વક એક દિવસ પણ આપેલું
ઉત્તમદાન ઉત્કૃષ્ટ ઇન્દ્રપદનાં સુખને આપે છે.
ભાવાર્થઃ — દાન આપવાથી ચતુર્વિધ સંઘની સ્થિરતા થાય છે
એટલે દાન આપવાવાળાએ મોક્ષમાર્ગ જ ચલાવ્યો કહીએ છીએ. વળી
ઉત્તમપાત્ર, દાતાની ઉત્તમભક્તિ અને ઉત્તમદાન એ બધી વિધિ
મળી જતાં તેનું ઉત્તમ જ ફળ થાય છે – ઇન્દ્રાદિપદનું સુખ પ્રાપ્ત
થાય છે.
ધર્માનુપ્રેક્ષા ]
[ ૨૦૧