રહિત નિર્મળ પાલન કરે તો તે નાના પ્રકારની ૠદ્ધિઓથી યુક્ત
ઇન્દ્રપણાને નિયમથી પ્રાપ્ત થાય.
ભાવાર્થઃ — અહીં એક પણ વ્રત અતિચાર રહિત પાળવાનું ફળ
ઇન્દ્રપણું નિયમથી કહ્યું. ત્યા એવો આશય જણાય છે કે સર્વ વ્રતોના
પાલનના પરિણામ સમાનજાતિના છે; જ્યાં એક વ્રત દ્રઢચિત્તથી પાલન
કરે ત્યાં તેના અન્ય સમાનજાતીય વ્રત પાલનનું અવિનાભાવિપણું એટલે
‘બધાંય વ્રત પાળ્યાં’ કહે છે. વળી આમ પણ છે કે — જો એક
ત્યાગની આખડીને અંતસમયે દ્રઢચિત્તથી પકડી તેમાં પરિણામ લીન
થતાં પર્યાય છૂટે તો તે કાળમાં અન્ય ઉપયોગના અભાવથી મહાન
ધર્મધ્યાન સહિત અન્ય ગતિમાં ગમન થાય તો ઉચ્ચગતિમાં જ થાય
એવો નિયમ છે. એવા આશયથી એક વ્રતનું માહાત્મ્ય કહ્યું છે, પણ
અહીં એમ ન જાણવું કે એક વ્રત તો પાલન કરે અને અન્ય પાપ
સેવ્યા કરે તો તેનું પણ ઉચ્ચફળ થાય છે. એ પ્રમાણે તો ચોરી છોડે
અને પરસ્ત્રી સેવ્યા કરે
– હિંસાદિ કર્યા કરે તેનું પણ ઉચ્ચ ફળ થાય,
પરંતુ એમ નથી. એ પ્રમાણે બીજી વ્રતપ્રતિમાનું નિરૂપણ કર્યું. બાર
ભેદોની અપેક્ષાએ આ ત્રીજો ભેદ થયો.
હવે ત્રીજી સામાયિકપ્રતિમાનું નિરૂપણ કરે છે.ઃ —
जो कुणदि काउसग्गं बारसआवत्तसुंजुदो धीरो ।
णमणदुगं पि कुणंतो चदुप्पणामो पसण्णप्पा ।।३७१।।
चिंतंतो ससरूव जिणबिंबं अहव अक्खरं परमं ।
झायदि कम्मविवायं तस्स वयं होदि सामइयं ।।३७२।।
यः करोति कायोत्सर्गं द्वादशावर्त्तसंयुतः धीरः ।
नमनद्विकं अपि कुर्वन् चतुःप्रणामः प्रसन्नात्मा ।।३७१।।
चिन्तयन् स्वस्वरूपं जिनबिम्बं अथवा अक्षरं परमम् ।
ध्यायति कर्मविपाकं तस्य व्रतं भवति सामायिकम् ।।३७२।।
૨૦૪ ]
[ સ્વામિકાર્ત્તિકેયાનુપ્રેક્ષા