-વચન-કાયાથી અભિલાષ ન કરે તે બ્રહ્મચર્યવ્રતનો ધારક થાય છે. કેવો
છે તે? દાયનો પાલન કરવાવાળો છે
ભાવાર્થઃ — સર્વ સ્ત્રીઓનો મન-વચન-કાય તથા કૃત-કારિત
-અનુમોદનાથી સર્વથા ત્યાગ કરે તે બ્રહ્મચર્યપ્રતિમા છે.
હવે આરંભવિરતિપ્રતિમા કહે છેઃ —
जो आरंभं ण कुणदि अण्णं कारयदि णेव अणुमण्णे ।
हिंसासंतट्ठमणो चत्तारंभो हवे सो हि ।।३८५।।
यः आरम्भं न करोति अन्यं कारयति नैव अनुमन्यते ।
हिंसासंत्रस्तमनाः त्यक्तारम्भः भवेत् सः हि ।।३८५।।
અર્થઃ — જે શ્રાવક ગૃહકાર્યસંબંધી કાંઈ પણ આરંભ કરતો નથી,
અન્ય પાસે કરાવતો નથી તથા કોઈ કરતો હોય તેને ભલો જાણતો નથી
તે નિશ્ચયથી આરંભત્યાગી હોય છે. કેવો છે તે? હિંસાથી ભયભીત છે
મન જેનું એવો છે.
ભાવાર્થઃ — મન-વચન-કાયાથી તથા કૃત-કારિત-અનુમોદનાથી
ગૃહકાર્યના આરંભનો ત્યાગ કરે છે તે આરંભત્યાગ પ્રતિમાધારી શ્રાવક હોય
છે. આ પ્રતિમા આઠમી છે અને બાર ભેદોમાં આ નવમો ભેદ છે.
હવે પરિગ્રહત્યાગપ્રતિમા કહે છેઃ —
जो परिवज्जइ गंथं अव्भंतर बाहिरं च साणंदो ।
पावं ति मण्णमाणो णिग्गंथो सो हवे णाणी ।।३८६।।
यः परिवर्जयति ग्रन्थं अभ्यन्तर – बाह्यं च सानन्दः ।
पापं इति मन्यमानः निर्ग्रंथः सः भवेत् ज्ञानी ।।३८६।।
અર્થઃ — જે જ્ઞાની સમ્યગ્દ્રષ્ટિશ્રાવક અભ્યંતર તથા બાહ્ય એવા
બે પ્રકારના પરિગ્રહ, કે જે પાપના કારણરૂપ છે એમ માનતો થકો,
આનંદપૂર્વક છોડે છે તે પરિગ્રહત્યાગી શ્રાવક હોય છે.
૨૧૨ ]
[ સ્વામિકાર્ત્તિકેયાનુપ્રેક્ષા