Swami Kartikeyanupreksha (Gujarati). Gatha: 8-9.

અધ્રુવાનુપ્રેક્ષા ]

[ ૭

અર્થઃ — આ જગતમાં ઇન્દ્રિયોના વિષયો છે તે ઇન્દ્રધનુષ અને વિજળીના ચમકાર જેવા ચંચળ છે; પ્રથમ દેખાય પછી તુરત જ વિલય પામી જાય છે. વળી તેવી જ રીતે ભલા ચાકરોનો સમૂહ અને સારા ઘોડા-હાથી-રથ છે તે સર્વ વસ્તુ પણ એ જ પ્રમાણે છે.

ભાવાર્થઃ — આ જીવ, સારા સારા ઇન્દ્રિયવિષયો અને ઉત્તમ નોકર, ઘોડા, હાથી અને રથદિકની પ્રપ્તિથી સુખ માને છે પરંતુ એ સર્વ ક્ષણભંગુર છે. માટે અવિનાશી સુખનો ઉપાય કરવો જ યોગ્ય છે.

હવે બંધુજનોનો સંયોગ કેવો છે તે દ્રષ્ટાંતપૂર્વક કહે છેઃ —

पंथे पहियजणाणं जह संजोओ हवेइ खणमित्तं ।

बंधुजणाणं च तहा संजोओ अद्ध्रुओ होइ ।।८।।

पथि पथिकजनानां यथा संयोगो भवति क्षणमात्रम् ।

बन्धुजनानां च तथा संयोगः अध्रुवः भवति ।।८।।

અર્થઃ — જેમ પંથમાં પથિકજનોનો સંયોગ ક્ષણમાત્ર છે, તે જ પ્રમાણે સંસારમાં બંધુજનોનો સંયોગ પણ અસ્થિર છે.

ભાવાર્થઃ — આ જીવ, બહોળો કુટુંબ-પરિવાર પામતાં અભિમાનથી તેમાં સુખ માને છે અને એ મદ વડે પોતાના સ્વરૂપને ભૂલે છે, પણ એ બંધુવગારદિનો સંયોગ માર્ગના પથિકજન જેવો જ છે, થોડા જ સમયમાં વિખરાઈ જાય છે. માટે એમાં જ સંતુષ્ટ થઈને સ્વરૂપને ન ભૂલવું.

હવે આગળ દેહના સંયોગની અસ્થિરતા દર્શાવે છેઃ —

अइललिओ वि देहो ण्हाणसुयंधेहिं विविहभक्खेहिं ।

खणमित्तेण वि विहडइ जलभरिओ आमघडओ व्व ।।९।।

अतिललितः अपि देहः स्नानसुगन्धैः विविधभक्ष्यैः ।

क्षणमात्रेण अपि विघटते जलभृतः आमघटः इव ।।९।।

< Previous Page Next Page >