Swami Kartikeyanupreksha (Gujarati). Gatha: 25-27.

૧૬ ][ સ્વમિકર્ત્તિકેયાનુપ્રેક્ષા

जइ देवो वि य रक्खदि मंतो तंतो य खेत्तपालो य ।

मियमाणं पि मणुस्सं तो मणुया अक्खाया होंति ।।२५।।

यदि देवः अपि च रक्षति मन्त्रः तन्त्रः च क्षेत्रपालः च ।

म्रियमाणं अपि मनुष्यं तत् मनुजाः अक्षयाः भवन्ति ।।२५।।

અર્થઃ — મરણને પ્રાપ્ત થતા મનુષ્યને જો કોઈ દેવ, મંત્ર, તંત્ર, ક્ષેત્રપાલ અને ઉપલક્ષણથી લોકો જેમને રક્ષક માને છે તે બધાય રક્ષવાવાળા હોય તો મનુષ્ય અક્ષય થઈ જાય અર્થાત્ કોઈ પણ મરે જ નહિ.

ભાવાર્થઃ — લોકો જીવવાને માટે દેવપૂજા, મંત્ર-તંત્ર અને ઔષધી અદિ અનેક ઉપાય કરે છે. પરંતુ નિશ્ચયથી વિચારીએ તો કોઈ જીવતા (શાશ્વત) દેખાતા નથી, છતાં નિરર્થક જ મોહથી વિકલ્પ ઉપજાવે છે.

હવે એ જ અર્થને ફરીથી દ્રઢ કરે છેઃ —

अइबलिओ वि रउद्दो मरणविहीणो ण दीसदे को वि ।

रक्खिज्जंतो वि सया रक्खपयारेहिं विविहेहिं ।।२६।।

अतिबलिष्ट अपि रौद्रः मरणविहीनः न दृश्यते कः अपि ।

रक्षमाणः अपि सदा रक्षाप्रकारैः विविधैः ।।२६।।

અર્થઃ — આ સંસારમાં અતિ બળવાન, અતિ રૌદ્ર – ભયાનક અને રક્ષણના અનેક પ્રકારોથી નિરંતર રક્ષણ કરવામાં આવતો હોવા છતાં પણ મરણ રહિત કોઈ પણ દેખાતો નથી.

ભાવાર્થઃ — ગઢ, કોટ, સુભટ અને શસ્ત્ર અદિ રક્ષાના અનેક પ્રકારોથી ઉપાય ભલે કરો પરંતુ મરણથી કોઈ બચતું નથી અને સર્વ ઉપાયો વિફળ (નિષ્ફળ) જાય છે.

હવે પરમાં શરણ કલ્પે તેના અજ્ઞાનને દર્શાવે છેઃ —

एवं पेच्छंतो वि हु गहभूयपिसायजोइणीजक्खं ।

सरणं मण्णइ मूढो सुगाढमिच्छत्तभावादो ।।२७।।

< Previous Page Next Page >