लोकानुप्रेक्षा ]
अर्थः — प्रत्येक वनस्पति पण बे प्रकारनी छे. ते निगोद सहित छे तथा निगोद रहित पण छे. वळी त्रस पण बे प्रकारना छे. बे इन्द्रिय, त्रण इन्द्रिय तथा चार इन्द्रिय ए त्रण तो विकलत्रय (त्रस) तथा ए ज प्रमाणे पंचेन्द्रिय (त्रस) छे.
भावार्थः — जे वनस्पतिना आश्रये निगोद होय ते तो साधारण छे तेने सप्रतिष्ठित पण कहेवामां आवे छे; तथा जेना आश्रये निगोद नथी तेने प्रत्येक ज कहेवामां आवे छे अने एने ज अप्रतिष्ठित पण कहेवामां आवे छे. वळी बे इन्द्रियादिकने त्रस कहेवामां आवे छे.❃ गोम्मटसारमां कह्युं छे के —
थाय छे तथा जे संमूर्च्छन छे ते वनस्पतिओ सप्रतिष्ठित तथा अप्रतिष्ठित बंने प्रकारनी होय छे.
अदरक – हळदी वगेरे वगेरे. कोई वनस्पति अग्रभागथी उत्पन्न थाय छे; जेमके गुलाब. कोई वनस्पतिनी उत्पत्ति पर्वथी थाय छे; जेम के इक्षु – वेंत आदि. कोई वनस्पति कंदथी उत्पन्न थाय छे, जेम के सूरण वगेरे. कोई वनस्पति स्कंधथी उत्पन्न थाय छे; जेम के ढाक वगेरे. घणीखरी वनस्पति बीजथी उत्पन्न थाय छे; जेम के चणा – घउं वगेरे, कोई वनस्पति पृथ्वी-जळ आदिना संबंधथी उत्पन्न थई जाय छे अने ते संमूर्च्छन छे; जेम के घास वगेरे. आ बधी वनस्पति सप्रतिष्ठित तथा अप्रतिष्ठित बंने प्रकारनी होय छे.