भावार्थः — शरीरादि अनेक प्रकारनी परिणमनशक्तिथी युक्त
सूक्ष्म-बादर पुद्गलोथी सर्व लोकाकाश भरेलो छे.
जं इंदिएहिं गिज्झं रूवरसगंधफासपरिणामं ।
तं चिय पुग्गलदव्वं अणंतगुणं जीवरासीदो ।।२०७।।
यत् इन्द्रियैः ग्राह्यं रूपरसगन्धस्पर्शपरिणामम् ।
तत् एव पुद्गलद्रव्यं अनन्तगुणं जीवराशितः ।।२०७।।
अर्थः — रूप-रस-गंध-स्पर्शादि परिणामस्वरूपे, जे इन्द्रियो द्वारा
ग्रहण करवा योग्य छे ते, सर्व पुद्गल द्रव्य छे अने ते संख्या
अपेक्षाए जीवराशिथी अनंत गणां द्रव्य छे.
हवे पुद्गलद्रव्यने जीवनुं उपकारीपणुं कहे छेः —
जीवस्स बहुपयारं उवयारं कुणदि पुग्गलं दव्वं ।
देहं च इंदियाणि य वाणी उस्सासणिस्सासं ।।२०८।।
जीवस्य बहुप्रकारं उपकारं करोति पुद्गलं द्रव्यं ।
देहं च इन्द्रियाणि च वाणी उछ्वासनिःश्वासम् ।।२०८।।
अर्थः — पुद्गलद्रव्य जीवने घणा प्रकारनो उपकार करे छे; देह
करे छे, इन्द्रियो करे छे, वचन करे छे तथा उच्छ्वास-निश्वास करे छे.
भावार्थः — संसारी जीवोना देहादिक, पुद्गलद्रव्योथी रचायेला
छे अने ए वडे जीवनुं जीवितव्य छे ए उपकार छे.
अण्णं पि एवमाई उवयारं कुणदि जाव संसारं ।
मोह-अणाणमयं पि य परिणामं कुणदि जीवस्स ।।२०९।।
अन्यमपि एवमादि उपकारं करोति यावत् संसारम् ।
मोहाज्ञानमयं अपि च परिणामं करोति जीवस्य ।।२०९।।
अर्थः — उपर कह्या उपरांत पुद्गल द्रव्य जीवने अन्य पण
उपकार करे छे. ज्यां सुधी आ जीवने संसार छे त्यां सुधी घणा
११४ ]
[ स्वामिकार्त्तिकेयानुप्रेक्षा