ए प्रमाणे द्रव्योनुं निरूपण कर्युं.
हवे द्रव्योना कारण-कार्यभावनुं निरूपण करे छेः —
पुव्वपरिणामजुत्तं कारणभावेण वट्टदे दव्वं ।
उत्तरपरिणामजुदं तं चिय कज्जं हवे णियमा ।।२२२।।
पूर्व परिणामयुक्तं कारणभावेन वर्तते द्रव्यम् ।
उत्तरपरिणामयुक्तं तत् एव कार्यं भवेत् नियमात् ।।२२२।।
अर्थः — नियमथी पूर्वपरिणाम सहित द्रव्य छे ते कारणरूप छे
तथा उत्तरपरिणाम सहित द्रव्य छे ते कार्यरूप छे.
हवे वस्तुना त्रणेय काळ विषे कार्य-कारणभावनो निश्चय करे
छेः —
कारणकज्जविसेसा तीसु वि कालेसु होंति वत्थूणं ।
एक्केक्कम्मि य समए पुव्वुत्तरभावमासिज्ज ।।२२३।।
कारणकार्यविशेषाः त्रिषु अपि कालेषु भवन्ति वस्तूनाम् ।
एकैकस्मिन् च समये पूर्वोत्तरभावं आसाद्य ।।२२३।।
अर्थः — पूर्वे तथा उत्तर परिणामने प्राप्त थईने त्रणे काळमां
एके एक समयमां वस्तुना कारण-कार्यना विशेष (भेद) होय छे.
भावार्थः — वर्तमानसमयमां जे पर्याय छे ते पूर्वसमय सहित
वस्तुनुं कार्य छे. ए ज प्रमाणे सर्व पर्याय जाणवी. ए रीते प्रत्येक
समय कार्य-कारणभावरूप छे.
हवे वस्तु अनंतधर्म स्वरूप छे एवो निर्णय करे छेः —
संति अणंताणंता तीसु वि कालेसु सव्वदव्वाणि ।
सव्वं पि अणेयंतं तत्तो भणिदं जिणिंदेहिं ।।२२४।।
सन्ति अनन्तानन्ताः त्रिषु अपि कालेषु सर्वद्रव्याणि ।
सर्वं अपि अनेकान्तं ततः भणितं जिनेन्द्रैः ।।२२४।।
लोकानुप्रेक्षा ]
[ १२१