भावार्थः — निरंश, क्षणिक अने निरन्वयी वस्तुमां अर्थक्रिया
थाय नहि; माटे वस्तुने कथंचित् अंशसहित, नित्य तथा अन्वयी मानवी
योग्य छे.
हवे द्रव्यमां एकत्वपणानो निश्चय करे छेः —
सव्वाणं दव्वाणं दव्वसरूवेण होदि एयत्तं ।
णियणियगुणभेएण हि सव्वाणि वि होंति भिण्णाणि ।।२३६।।
सर्वेषां द्रव्याणां द्रव्यस्वरूपेण भवति एकत्वम् ।
निजनिजगुणभेदेन हि सर्वाणि अपि भवन्ति भिन्नानि ।।२३६।।
अर्थः — बधांय द्रव्योने द्रव्यस्वरूपथी तो एकत्वपणुं छे तथा
पोतपोताना गुणोना भेदथी सर्व द्रव्यो भिन्नभिन्न छे.
भावार्थः — द्रव्यनुं लक्षण उत्पाद-व्यय-ध्रौव्यस्वरूप सत् छे. हवे
ए स्वरूपथी तो सर्वने एकपणुं छे. तथा चेतनता-अचेतनता आदि
पोतपोताना गुणथी भेदरूप छे माटे गुणना भेदथी बधां द्रव्यो न्यारां
न्यारां छे. वळी एक द्रव्यने त्रिकाळवर्ती अनंत पर्याय छे, ते बधा
पर्यायोमां द्रव्यस्वरूपथी तो एकता ज छे; जेम चेतनना पर्याय बधा
चेतनस्वरूप छे. तथा प्रत्येक पर्याय पोतपोताना स्वरूपथी भिन्न-भिन्न
पण छे, भिन्न-भिन्नकाळवर्ती छे तेथी भिन्न-भिन्न पण कहीए छीए;
परंतु तेमने प्रदेशभेद नथी. तेथी एक ज द्रव्यना अनेक पर्याय होय
छे तेमां विरोध नथी.
हवे द्रव्यने गुण-पर्यायस्वभावपणुं दर्शावे छेः —
जो अत्थो पडिसमयं उप्पादव्वयध्रुवत्तसब्भावो ।
गुणपज्जयपरिणामो सो संतो भण्णदे समये ।।२३७।।
यः अर्थः प्रतिसमयं उत्पादव्ययध्रुवत्वसद्भावः ।
गुणपर्यायपरिणामः सः सत् भण्यते समये ।।२३७।।
अर्थः — अर्थ एटले वस्तु छे; ते समये समये उत्पाद-व्यय
लोकानुप्रेक्षा ]
[ १२७