भावार्थः — ए ज ध्रुवपणुं छे के जीव, सत्ता अने चेतनाथी तो
ऊपजतो-विणसतो नथी अर्थात् जीव, कोई नवो ऊपजतो के विणसतो
नथी.
हवे द्रव्यपर्यायनुं स्वरूप कहे छेः —
अण्णइरूवं दव्वं विसेसरूवो हवेइ पज्जाओ ।
दव्वं पि विसेसेण हि उप्पज्जदि णस्सदे सददं ।।२४०।।
अन्वयिरूपं द्रव्यं विशेषरूपः भवति पर्यायः ।
द्रव्यं अपि विशेषेण हि उत्पद्यते नश्यति सततम् ।।२४०।।
अर्थः — जीवादि वस्तु अन्वयरूप (सामान्यरूप) थी द्रव्य छे
अने ते ज विशेषरूपथी पर्याय छे. वळी विशेषरूपथी द्रव्य पण निरंतर
ऊपजे-विणसे छे.
भावार्थः — अन्वयरूप पर्यायोमां सामान्यभावने द्रव्य कहे छे
तथा विशेषभाव छे ते पर्याय छे. तेथी विशेषरूपथी द्रव्यने पण उत्पाद-
व्ययस्वरूप कहे छे. परंतु एम नथी के पर्याय, द्रव्यथी जुदो ज ऊपजे –
विणसे छे. अभेदविवक्षाथी द्रव्य ज ऊपजे-विणसे छे तथा भेदविवक्षाथी
(द्रव्य अने पर्यायने) जुदा पण कहीए छीए.
हवे गुणनुं स्वरूप कहे छेः —
सरिसो जो परिणामो अणाइणिहणो हवे गुणो सो हि ।
सो सामण्णसरूवो उप्पज्जदि णस्सदे णेय ।।२४१।।
सदृशः यः परिणामः अनादिनिधनः भवेत् गुणः सः हि ।
सः सामान्यस्वरूपः उत्पद्यते नश्यति नैव ।।२४१।।
अर्थः — द्रव्यनो जे परिणाम (भाव) सद्रश अर्थात् पूर्व-उत्तर
बधीय पर्यायोमां समान होय-अनादिनिधन होय ते ज गुण छे. अने
ते सामान्यस्वरूपथी ऊपजतो-विणसतो नथी.
लोकानुप्रेक्षा ]
[ १२९