सः एव एकः धर्मः वाचकशब्दः अपि तस्य धर्मस्य ।
तम् जानाति तत् ज्ञानं ते त्रयो अपि नयविशेषाः च ।।२६५।।
अर्थः — वस्तुनो (कोई) एक धर्म, ते धर्मनो वाचक शब्द तथा
ते धर्मने जाणवावाळुं ज्ञान ए त्रणेय नयना विशेष (भेद) छे.
भावार्थः — वस्तुनुं ग्रहण करवावाळुं ज्ञान, तेनो वाचक शब्द
तथा वस्तु, एने (ए त्रणेने) जेम प्रमाणस्वरूप कहेवामां आवे छे तेम
नय पण कहेवामां आवे छे.
हवे वस्तुना एक ज धर्मने ग्रहण करे एवा एक नय (ज्ञान)ने
मिथ्यात्व शा माटे कहेवामां आवे छे? तेनो उत्तर कहे छेः —
ते सावेक्खा सुणया णिरवेक्खा ते वि दुण्णया होंति ।
सयलववहारसिद्धी सुणयादो होदि णियमेण ।।२६६।।
ते सापेक्षाः सुनयाः निरपेक्षाः ते अपि दुर्णयाः भवन्ति ।
सकलव्यवहारसिद्धिः सुनयात् भवति नियमेन ।।२६६।।
अर्थः — प्रथम कहेला त्रण प्रकारना नय ते जो परस्पर
अपेक्षासहित होय तो ते सुनय छे; परंतु ए ज ज्यारे अपेक्षा रहित
सर्वथा एक एक ग्रहण करवामां आवे त्यारे ते दुर्नय (मिथ्यानय) छे.
सुनयोथी सर्व व्यवहारनी (वस्तुना स्वरूपनी) सिद्धि थाय छे.
भावार्थः — नय छे ते बधाय सापेक्ष होय तो सुनय छे अने
निरपेक्ष होय तो कुनय छे. सापेक्षताथी सर्व वस्तुव्यवहारनी सिद्धि छे –
सम्यक्ज्ञान स्वरूप छे तथा कुनयोथी सर्व लोकव्यवहारनो लोप थाय छे –
मिथ्याज्ञानरूप छे.
हवे, परोक्षज्ञानमां अनुमानप्रमाण पण छे, तेनुं द्रष्टांतपूर्वक
स्वरूप कहे छेः —
जं जाणिज्जइ जीवो इंदियवावारकायचिट्ठाहिं ।
तं अणुमाणं भण्णदि तं पि णयं बहुविहं जाण ।।२६७।।
१४२ ]
[ स्वामिकार्त्तिकेयानुप्रेक्षा