ज्ञानवान होय ते व्रतप्रतिमाधारक श्रावक छे.
भावार्थः — अहीं ‘अणु’ शब्द अल्पता वाचक छे. पांच पापमां
अहीं स्थूळ पापोनो त्याग छे, तेथी तेनी ‘अणुव्रत’ संज्ञा छे. गुणव्रत
– शिक्षाव्रत छे ते आ अणुव्रतोनी रक्षा करवावाळां छे तेथी अणुव्रती
तेमने पण धारण करे छे. आ जीव व्रतनी प्रतिज्ञामां द्रढचित्त छे. कष्ट
– उपसर्ग – परिषह आववा छतां पण शिथिल थतो नथी.
अप्रत्याख्यानावरणकषायना अभावथी तथा प्रत्याख्यानावरणकषायना
मंदउदयथी आ व्रत थाय छे, तेथी ‘उपशमभावसहितपणुं’ एवुं विशेषण
आप्युं छे. जोके दर्शनप्रतिमाधारीने पण अप्रत्याख्यानावरणनो अभाव
तो थयो छे, परंतु प्रत्याख्यानावरणकषायना तीव्र स्थानकोना उदयथी तेने
अतिचाररहित पांच अणुव्रत होतां नथी तेथी त्यां ‘अणुव्रत’ संज्ञा नथी,
पण स्थूल अपेक्षाए तेने पण त्रसघात ने अभक्ष-भक्षणना त्यागथी
अणुव्रत-अणुत्व छे. व्यसनोमां चोरीनो त्याग छे एटले असत्य पण
तेमां गर्भित छे, परस्त्रीनो त्याग छे, अने वैराग्यभावना छे एटले
परिग्रहनी मूर्छानां स्थानक पण घटतां छे – तेमां प्रमाण पण ते करे छे,
परंतु निरतिचार बनतुं नथी तेथी ते ‘व्रतप्रतिमा’ नाम पामतुं नथी.
वळी ‘ज्ञानी’ विशेषण छे ते पण योग्य ज छे, कारण के – सम्यग्द्रष्टि
बनी व्रतनुं स्वरूप जाणी श्रीगुरुनी आपेली प्रतिमाने धारण करे छे
माटे ते ज्ञानी ज कहेवाय छे एम जाणवुं.
हवे पांच अणुव्रतोमां प्रथम अणुव्रत कहे छेः —
जो वावरेइ सदओ अप्पाण-समं परं पि मण्णंतो ।
णिंदणगरहणजुत्तो परिहरमाणो महारंभे ।।३३१।।
तसघादं जो ण करदि मणवयकाएहिं णेव कारयदि ।
कुव्वंतं पि ण इच्छदि पढमवयं जायदे तस्स ।।३३२।।
यः व्यापारयति सदयः आत्मना समं परं अपि मन्यमानः ।
निन्दनगर्हणयुक्तः परिहरमाणः महारम्भान् ।।३३१।।
१८२ ]
[ स्वामिकार्त्तिकेयानुप्रेक्षा