होय छे; तेमां पण सर्व दिशाओमां परिमाण करीने पण नियमथी
लोभनो नाश करे छे. तेथी पूर्व वगेरे प्रसिद्ध दश दिशाओ छे तेमनुं
पोताना प्रयोजनभूत कार्यथी जरूरियात जाणी, प्रमाण करे ते पहेलुं
गुणव्रत छे. पहेलां कहेलां पांचे अणुव्रतनुं उपकारी आ गुणव्रत छे.
अहीं ‘गुण’ शब्द उपकारवाचक समजवो. जेम लोभनो नाश करवा माटे
परिग्रहनुं परिमाण करे छे तेम लोभनो नाश करवा माटे दिशाओनुं
पण परिमाण करे छे. ज्यां सुधीनुं परिमाण कर्युं होय ते उपरांतनी
पेली बाजु द्रव्यादिनी प्राप्ति थती होय तो पण त्यां जाय नहि. ए
प्रमाणे लोभने घटाड्यो, तथा परिमाणथी पेली बाजु न जवाथी ए
बाजु संबंधीनुं हिंसानुं पाप पण लागतुं नथी तेथी ए बाजु संबंधी
(गुणव्रत पण) महाव्रत बराबर थयां.
हवे बीजुं अनर्थदंडविरति गुणव्रत कहे छेः —
कज्जं किं पि ण साहदि णिच्चं पावं करेदि जो अत्थो ।
सो खलु हवे अणत्थो पंचपयारो वि सो विविहो ।।३४३।।
कार्यं किमपि न साधयति नित्यं पापं करोति यः अर्थः ।
सः खलु भवेत् अनर्थः पंचप्रकारः अपि सः विविधः ।।३४३।।
अर्थः — जे कार्यथी पोतानुं प्रयोजन तो कांई सधाय नहि पण
मात्र पाप ज उत्पन्न करे एवुं होय तेने अनर्थ कहे छे. ते पांच वा
अनेक प्रकारना होय छे.
भावार्थः — प्रयोजन विना पाप उपजावे ते अनर्थदंड छे. तेना
अपध्यान, पापोपदेश, प्रमादचर्या, हिंसाप्रदान तथा दुःश्रुतिश्रवण ए
पांच प्रकार वा अनेक प्रकार पण छे.
तेमां प्रथम भेद कहे छेः —
परदोसाणं गहणं परलच्छीणं समीहणं जं च ।
परइत्थीअवलोओ परकलहालोयणं पढमं ।।३४४।।
धर्मानुप्रेक्षा ]
[ १८९