पापोपदेश नामनो अनर्थदंड छे. बीजाने पापनो उपदेश करवामां पोताने
केवळ पापबंध ज थाय छे अने तेथी व्रतभंग थाय छे, एने छोडतां
व्रतनी रक्षा थाय छे. व्रत उपर गुण करे छे – उपकार करे छे, तेथी तेनुं
नाम गुणव्रत छे.
हवे त्रीजो प्रमादचर्या नामनो अनर्थदंड कहे छेः —
विहलो जो वावारो पुढवीतोयाण अग्गिपवणाण ।
तह वि वणप्फ दिछेदो अणत्थदंडो हवे तिदिओ ।।३४६।।
विफलः यः व्यापारः पृथ्वीतोयानां अग्निपवनानां ।
तथा अपि वनस्पतिच्छेदः अनर्थदण्डः भवेत् तृतीयः ।।३४६।।
अर्थः — अफळ – निष्प्रयोजन एवा पृथ्वी, जळ, अग्नि अने
पवनना व्यापारमां प्रवृत्ति करवी तथा निष्प्रयोजन हरित (लीलोतरी)
वनस्पतिकायनुं छेदन-भेदन करवुं ते त्रीजो प्रमादचर्या नामनो अनर्थदंड छे.
भावार्थः — प्रमादवश बनी पृथ्वी – जळ – अग्नि – वायु अने
हरितकायनी विना प्रयोजन विराधना करे त्यां त्रस – स्थावरजीवोनो घात
तो थाय छे ज अने पोतानुं कार्य कांई पण सधातुं नथी, तेथी ए
करवामां व्रतभंग थाय छे; एने छोडतां ज व्रतनी रक्षा थाय छे.
हवे हिंसादान नामनो चोथो अनर्थदंड कहे छेः —
मज्जारपहुदिधरणं आउहलोहादिविक्कणं जं च ।
लक्खाखलादिगहणं अणत्थदंडो हवे तुरिओ ।।३४७।।
मार्ज्जारप्रभृतिधरणं आयुधलोहादिविक्रयः यः च ।
लाक्षाखलादिग्रहणं अनर्थदण्डः भवेत् तुरीयः ।।३४७।।
अर्थः — बिलाडां वगेरे हिंसक जीवोने पालन करवा, लोखंडनो
वा लोखंड आदिना आयुधोनो व्यापार करवो – लेण देण करवी, लाख
– खला आदि शब्दथी झेरी वस्तु आदिनी लेण – देण, वणज – व्यापार
करवो, ए हिंसादान नामनो चोथो अनर्थदंड छे.
धर्मानुप्रेक्षा ]
[ १९१