जो परिहरेइ संतं तस्स वयं थुव्वदे सुरिंदेहिं ।
जो मणलड्डु व भक्खदि तस्स वयं अप्पसिद्धियरं ।।३५१।।
यः परिहरति संतं तस्य व्रतं स्तूयते सुरेन्द्रैः ।
यः मनोमोदकवत् भक्षयति तस्य व्रतं अल्पसिद्धिकरम् ।।३५१।।
अर्थः — जे पुरुष छती (प्राप्त – मोजूद) वस्तुनो त्याग करे छे
तेना व्रतने देवोना इन्द्रो पण अभिनंदे छे – प्रशंसे छे, तथा अप्राप्त
वस्तुनो त्याग तो एवो छे के जेम लाडु तो होय नहि अने मनमां
संकल्पमात्र लाडुनी कल्पना करी लाडु खाय तेवो छे. अहीं अणछती
वस्तु संकल्पमात्र छोडवी ए व्रत तो छे, परंतु अल्प सिद्धिदाता छे
अर्थात् तेनुं फळ अल्प छे.
प्रश्नः — भोगोपभोगपरिमाणने अहीं त्रीजा गुणव्रतमां गण्युं
पण तत्त्वार्थसूत्रमां त्रीजुं गुणव्रत, तो देशव्रत कह्युं छे अने
भोगोपभोगपरिमाणव्रतने त्रीजा शिक्षाव्रतमां गण्युं छे तेनुं शुं कारण?
तेनुं समाधानः —
ए आचार्योनी विवक्षानुं विचित्रपणुं छे. स्वामी समंतभद्राचार्ये
रत्नकरंडश्रावकाचारमां पण अहीं कह्युं छे तेम ज कह्युं छे – एमां विरोध
नथी. अहीं तो अणुव्रतना उपकारकनी अपेक्षा लीधी छे अने त्यां
(तत्त्वार्थसूत्रमां) सचित्तादि भोग छोडवानी अपेक्षा – मुनिव्रतनी शिक्षा
आपवानी अपेक्षा लीधी छे एटले एमां कांई विरोध नथी, ए प्रमाणे
गुणव्रतनुं व्याख्यान कर्युं.*
★दिग्व्रतमनर्थदण्डव्रतं च भोगोपभोगपरिमाणम्;
अनुबृंहणाद्गुणानामाख्यान्ति गुणव्रतान्यार्याः ।।६७।।
दिग्व्रत, अनर्थदंडव्रत, भोगोपभोगपरिमाणव्रत ए त्रण व्रतो अणुव्रतोने
वधारवाना हेतुरूप होवाथी तेने गुणव्रत कहे छे (रत्नकरंडश्रावकाचार)
१९४ ]
[ स्वामिकार्त्तिकेयानुप्रेक्षा